Ông Carles Puigdemont, lãnh đạo vùng tự trị Catalonia vừa tuyên bố sẽ đơn phương tách khỏi Tây Ban Nha vào “cuối tuần này hoặc đầu tuần tới”. Tuần trước, trong cuộc trưng cầu dân ý, 90% người bỏ thăm tại Catalonia đã chọn rời đi.
Catalonia lừng danh với thủ phủ Barcelona. Nhờ vị trí địa lý thuận lợi, vùng này được coi là cửa ngõ vào Nam Âu – 1 gianh giới thiết yếu của Địa Trung Hải, là cầu nối đến vùng Maghreb của Bắc Phi, đến châu Á và Mỹ Latin. So với mặt bằng chung cả nước, Catalonia có nhiều ngành nghề công nghiệp hơn, lôi kéo nhiều vốn đầu tư nước ngoài, bộ máy giáo dục tốt hơn, bất bình đẳng hẹp hơn và thị phần cần lao được giám định nổi trội. Các ngành nghề công nghiệp thiết yếu nhất tại đây là thực phẩm – đồ uống, dược phẩm – sinh vật học, hóa chất, kỹ thuật nguồn tin và kỹ thuật y tế.
Catalonia là gianh giới kinh tế thiết yếu của Tây Ban Nha, đóng góp gần 1 phần năm GDP và 25% hàng xuất khẩu cho nước này. Năm 2016, họ tạo ra 212 tỷ euro GDP, lớn hơn đầy đủ các đất nước trong eurozone và tương đương các nền kinh tế như Phần Lan hay Bồ Đào Nha.
 |
|
Catalonia đóng góp 19% GDP cả nước năm ngoái. Ảnh: FT |
GDP đầu người của gianh giới này tương đương nhàng nhàng Liên minh châu Âu (EU) và thậm chí cao hơn Tây Ban Nha. Năm ngoái, thu nhập bình quân của người Catalonia là 28.600 USD, khi mà con số này của cả nước chỉ là 24.000 USD.
Người dân ở đây cũng có khuynh hướng cảm thấy phong túc, do bất bình đẳng thu nhập phải chăng. Chỉ số Gini (đo bất bình đẳng thu nhập) của Catalonia chỉ là 31%, khi mà Tây Ban Nha là 35%.
Nền kinh tế này dựa tương đối nhiều vào các ngành nghề công nghiệp lâu đời. Công nghiệp đóng góp khoảng 21% GDP cho Catalonia, nhỉnh hơn so với 17% của cả nước. Với gần 610.000 đơn vị, Catalonia đóng góp tới 19% số đơn vị của Tây Ban Nha. Còn xét về hoạt động công nghiệp, Catalonia chiếm khoảng 20% cả nước.
 |
|
Vị trí của |
Lĩnh vực công nghiệp tại Catalonia được hỗ trợ đáng kể nhờ vốn đầu tư nước ngoài lớn. Hơn 1.000 đơn vị ngoại đã đầu tư vào các công trình tại đây từ khi năm 2003. Các đơn vị này cốt yếu từ Tây Âu. Catalonia đã nhận được hơn 43 tỷ USD vốn – lớn nhất trong các gianh giới tại Tây Ban Nha và chiếm hơn 1 phần tư cả nước.
Các đơn vị ngoại đầu tư vào đây tụ họp vào ôtô, tải, hóa chất và dược phẩm. Chỉ riêng 4 lĩnh vực này đã tạo ra gần 26.000 việc làm. Trong khi đó, FDI vào các gianh giới tương đốic ở Tây Ban Nha đều tụ họp vào nhà đất.
Catalonia quyến rũ nhà đầu tư ngoại nhờ môi trường gần gũi với đơn vị và nhiều đơn vị giáo dục quan hệ lâu dài cao. Điểm PISA môn Toán của học trò vùng này cao hơn nhàng nhàng cả nước và tương đương Na Uy.
Bên cạnh đó, theo nghiên cứu về môi trường buôn bán của World Bank, việc xin giấy phép vun đắp tại Catalonia chỉ mất 153 ngày, ngắn hơn nhiều so với các gianh giới xung vòng vo như Aragón (250 ngày) và Galicia (300 ngày). Thành lập 1 đơn vị vừa và nhỏ tại đây cũng chỉ mất 118 ngày, so với 190 ngày ở các tỉnh như Cantabria hay Extremadura.
Catalonia cũng phục hồi rất nhanh sau khủng hoảng. GDP, phân phối công nghiệp và vun đắp của gianh giới này đều co lại mạnh thời kỳ 2008 – 2009. Tuy vậy, tăng trưởng GDP của họ đã vượt nhàng nhàng cả nước từ năm 2012 đến cuối năm ngoái.
 |
|
Tăng trưởng GDP của Catalonia vài năm vừa mới đây. Ảnh: FT |
Niềm tin đơn vị của Catalonia cũng tăng với tốc độ nhanh bậc nhất cả nước từ năm 2013. Tỷ lệ thất nghiệp cũng giảm mạnh, đặc trưng với giới trẻ.
Phần lớn người dưới 25 tuổi tại Catalonia thất nghiệp năm 2012, do hậu quả từ khủng hoảng kinh tế. Tuy nhiên, tỷ lệ này vẫn còn dưới nhàng nhàng cả nước 2%. Năm ngoái, tỷ lệ thất nghiệp trong giới trẻ đã giảm xuống còn 34%, dưới 10% so với cả nước.
Dù vậy, Catalonia cũng có điểm yếu. Tỷ lệ nợ công trên GDP của gianh giới này đã tăng gần gấp 3 từ khi năm 2009, lêm 35% hiện giờ, cao hơn nhiều nhàng nhàng cả nước (24,8%). Nguyên nhân cốt yếu là từ cuộc khủng hoảng kinh tế. Giờ đây, xếp hạng tín nhiệm phải chăng, chính trị nhiều biến động, bộ máy cấp vốn phức tạp, mức giá đi vay của Catalonia sẽ còn cao hơn nữa.
Hà Thu(theo FT/CNN)
