Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản góp ý với Tổng cục Hải quan, Bộ Tài chính buộc phải bỏ hạn mức tối thiểu nhập cảng xăng dầu hàng năm do Bộ Công Thương phân giao vì cho rằng quy định phân giao hạn mức này đã không còn thích hợp trong bối cảnh cạnh tranh thị phần bây giờ.
Cơ quan này cũng lo ngại nguy cơ nguồn cung thị phần xăng dầu có thể bị lũng loàn do chỉ số ít thương nhân đầu mối có tiềm lực nguồn vốn lớn, bộ máy sản xuất… mới có thể tham dự thị phần, đáp ứng các điều kiện buôn bán “rất cao tại Nghị định 83”.
Phân tích của VCCI cho thấy, theo quy định Nghị định 83, Bộ Công Thương sẽ giao hạn mức nhập cảng xăng dầu tối thiểu cả năm theo cơ cấu chủng loại cho từng thương nhân buôn bán xăng dầu có giấy phép để làm cho giấy tờ nhập cảng với cơ quan thương chính.
 |
|
Thống kê lượng hàng nhập, bán tại 1 cột xăng thuộc bộ máy Petrolimex. Ảnh: Ngọc Thành |
Dựa trên mức giao tối thiểu của Bộ Công Thương và nhu cầu của thị phần, công ty buôn bán xăng dầu sẽ quy chế khối lượng nhập các loại để tiêu thụ tại thị phần trong nước và đăng ký hạn mức tối thiểu nhập cảng xăng dầu với Bộ.
“Có thể hiểu là đối với hàng hóa xăng dầu, Nhà nước chủa quản bằng phương thức dùng mệnh lệnh hành chính buộc công ty phải nhập cảng 1 số lượng xăng dầu tối thiểu hàng năm, nhằm đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế và dùng của xã hội”, VCCI nhận xét.
Cách chủa quản này hiện đã không còn thích hợp khi quyền nhập cảng xăng dầu về quy tắc đã được mở cho bất kỳ công ty nào đáp ứng các điều kiện nhập cảng. Vì thế, lo ngại về trạng thái độc quyền gây thiếu hụt nguồn cung là không thỏa đáng và hoàn toàn chẳng thể là tiêu chí để dùng giải pháp can thiệp quá sâu vào quyền tự chủ buôn bán của công ty trong xác định số lượng mặt hàng mua vào.
Cũng theo cơ quan đại diện công ty, khi thị phần xăng dầu đã được chủa quản theo cơ chế mở, nguồn cung, nhu cầu của người dùng thuần túy là vấn đề của thị phần. Nếu nhu cầu của thị phần tăng cao, công ty sẽ nhập cảng xăng dầu với số lượng lớn để đáp ứng và trái lại.
Trường hợp nhu cầu của thị phần không lớn hoặc lượng xăng dầu hiện có đủ đáp ứng thị phần nội địa, thì việc công ty tiếp diễn phải nhập cảng cho đạt hạn mức nhập cảng tối thiểu sẽ làm họ rơi vào trạng thái cạnh tranh.
Hơn nữa, Nghị định 83 và Thông tư 38 không quy định về các tiêu chí để cơ quan nhà nước quy chế các hạn mức cho thương nhân. “Điều này làm cho quy trình phát triển thành thiếu sáng tỏ và tạo ra dư địa cho trạng thái phân biệt đối xử giữa các công ty nhập cảng xăng dầu”, VCCI giám định.
Về phía chủa quản, thay vì mệnh lệnh hành chính nhà chủa quản dùng triệt để công cụ chủa quản cạnh tranh để kiểm soát hoạt động của các công ty. Nhà chức trách cũng cần giảm bớt các điều kiện buôn bán để mọi công ty có thể tham dự nhập cảng xăng dầu, xin hứa nguồn cung trên thị phần.
Anh Minh
