Thông tin trên được Thứ trưởng Kế hoạch & Đầu tư Đặng Huy Đông đưa ra bên lề buổi tọa đàm “Giảm gánh nặng giá tiền, thúc đẩy tổ chức tư nhân lớn mạnh” do Cổng tin tức điện tử Chính phủ doanh nghiệp ngày 23/8.
Theo ông Đặng Huy Đông, ngay từ khi làm cho chính sách cho các công trình đầu tư theo hình thức công tư (PPP) năm 2009, Bộ Kế hoạch & Đầu tư đã nhận định BOT (đầu tư – vun đắp – chuyển giao) là 1 hình thức thu thuế. Thông thường, Nhà nước thu thuế trước của người dân sau đó tiêu dùng ngân sách làm cho con đường. Khi ngân sách không đủ tiền để đầu tư công, Nhà nước để tổ chức làm cho con đường rồi thu phí như 1 cách để người tiêu tiêu dùng con đường trả tiền trước.
“Dùng cách trả tiền trước hay trả tiền sau cũng chẳng thể tù mù vấn đề vốn đầu tư, lợi ích được. Đây là lợi quyền của người dân, người dân được quyền đòi hỏi sự sáng tỏ, công bằng”, Thứ trưởng Đặng Huy Đông kể.
 |
|
Thứ trưởng Đặng Huy Đông giám định các công trình BOT có rủi ro biển thủ lớn nhất. |
Trước nghi vấn về sứ mệnh của Bộ Kế hoạch & Đầu tư, đai diện Bộ cho biết cơ quan này cần sự đồng thuận trong Chính phủ, của xã hội trong chủa quản đấu thầu và chủa quản PPP phải theo chuẩn mực. Còn bài toán làm cho thế nào để chuẩn mực theo ông, Bộ đã có ngay từ đầu từ năm 2009. “Thực tế chứng minh những gì chúng tôi đặt ra đã không được làm cho nên hiện nay thể hiện 1 số hậu quả”, ông Đông nhận xét.
Từ năm 2009 ông đã nhận định rằng, việc nhiều nước trên toàn cầu cảnh báo BOT có rủi ro biển thủ lớn nhất là có hạ tầng. “Nếu làm cho đúng, làm cho tốt các công trình BOT rất có lợi cho mọi đất nước, nhiều đất nước đã thành công. Nhưng giả thiết làm cho không tốt, không đúng quy trình, nới lỏng 1 tí thôi thì rủi ro biển thủ từ các công trình BOT là lớn nhất trong các loại biển thủ”, Thứ trưởng Đông cho biết.
Chủ đầu tư BOT vay vốn nhà băng như nào?
Theo Thứ trưởng Kế hoạch & Đầu tư, giá tiền vun đắp, lưu lượng xe qua các tuyến con đường BOT là 2 nguyên tố không được lãng quên xin hứa công trình được sáng tỏ và thời kì thu phí không bị tính cao hơn thực tại. Tuy nhiên, những nguyên tố này đã bị bỏ qua trong thời kì vừa mới đây.
“Tại sao phải giấu giếm các con số đó khi mà đây là hai con số quy chế đến giá thu phí, thu phí thế nào cho hợp lý. Cả hai con số đó tôi và mọi người làm cho tù mù, chừng nào các con số đó chưa được công khai sáng tỏ thì xã hội và tổ chức còn quan niệm, giận dữ”, ông Đông giám định.
Suốt công đoạn làm cho chính sách cho cơ chế đầu tư theo hình thức PPP, Bộ Kế hoạch & Đầu tư đã kể rõ quy tắc triển khai BOT là việc bề ngoài đề án phải bỏ tiền từ ngân sách nhà nước. Đây là điều kiện không được lãng quên để việc tính toán giá tiền được sáng tỏ, chủ động với con số đầu vào đầu ra, tính toán về lưu lượng xe. Tuy nhiên việc giao tất cả những khâu vun đắp này cho tổ chức làm các phương án vốn đầu tư thiếu sáng tỏ.
Theo ông Đông, Nhà nước phải bỏ tiền ra làm cho nghiên cứu tính toán các giá tiền cấu thành nên phương án vốn đầu tư của công trình BOT, thuê các chuyên gia bậc nhất. Nếu công trình lớn có thể thuê chuyên gia quốc tế về làm cho mẫu. Riêng về căn dặn dự đoán lưu lượng liên lạc cần phải thuê 3 tổ chức khác nhau để xin hứa tính độc lập.
“Tôi thấy lạ là vì sao người dân, những người thường nhật cũng có thể tính toán ra được kết quả làm cho con con đường ấy hết bao lăm tiền. Có thể biết những miếng đất hai bên con đường báo giá thế nào. Vậy mà vì sao cơ quan chủa quản lại không tính ra được”, ông Đông kể và nhấn mạnh, giả thiết giao hết cho tư nhân làm cho BOT, làm cho giao thhậu thổ cộng, không chỉ con đường mà là đất đai, giả thiết không rõ ràng và sáng tỏ thì sẽ nảy sinh biển thủ.
Tại buổi tọa đàm, ông Ngô Văn Điển, Phó chủ toạ Hiệp hội tổ chức tư nhân Việt Nam cũng ca cẩm rằng, chủ nghĩa thân hữu đang làm cho méo mó mọi thứ, trong đó có cả những công trình BOT làm tổ chức nặng gánh giá tiền chính thức và phi chính thức.
Minh Sơn
