Nhiều trạm thu phí BOT thời kì qua đã trở thành “trạm thu giá”. Giải thích việc đổi thay này, Bộ trưởng Giao thông Vận chuyên chở Nguyễn Văn Thể cho biết, theo quy định hiện hành, phí là khoản người dân phải trả khi được cơ quan nhà nước cung cấp nhà sản xuất công, khi mà BOT là mặt hàng, nhà sản xuất do doanh nghiệp cung cấp nên mới có sự chuyển đổi cách gọi sang thu giá (giá sử dụng đường bộ). Theo ông, “việc đổi tên này không có gì tương đốic mà giúp linh động hơn”.
Tuy nhiên, san sẻ với VnExpress, Tiến sĩ Nguyễn Sỹ Dũng – nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho rằng, bản tính việc đổi tên là lách luật, đánh tráo định nghĩa. “Có thể thu phí, thu thuế… chứ chẳng thể thu giá do giá không phải là thứ có thể thu được. Giá là bộc lộ bằng tiền tài trị giá hàng hoá, nhà sản xuất. Thu bộc lộ bằng tiền quả thật là 1 thứ tương đối tối nghĩa và ngây ngô”, ông kể.
Ngoài ra, việc đổi thay phí như BOT phải do cơ quan có thẩm quyền ưng chuẩn. “Không thể để quá linh động rồi có giá trên trời được, thích thu thế nào thì thu”, ông Dũng kể.
 |
|
Trạm thu giá Bến Thuỷ (Nghệ An). Ảnh: Nguyễn Khải |
Ông Dũng phân tách, theo quy định Luật phí, Lệ phí hiệu lực từ đầu năm 2017, 1 doanh nghiệp được giao cung cấp nhà sản xuất công có thể thu phí để bù đắp các giá bán. Đáng lý khi phí BOT chưa có trong danh mục theo Luật phí, lệ phí thì Bộ Giao thông Vận chuyên chở cần có tờ trình Chính phủ, và Chính phủ trình Quốc hội coi xét, quy định. “Nhưng cơ quan chủa quản ngành nghề liên lạc đã không khiến cho vậy. Thành thử kể tên tương đốic đi là “thu giá” để không phạm luật, song về bản tính khoản thu này vẫn là phí“, ông Dũng kể.
Ngoài ra, theo quy định của luật, nhà sản xuất công phải cam đoan quy luật: tính liên tục, quyền tiếp cận đồng đẳng của người dân, phải có giá hợp lý để rất nhiều người dân thường nhật tiêu dùng nhà sản xuất này. BOT là loại nhà sản xuất công, cung cấp cho số đông. Theo ông Dũng, dù nhà đầu tư là Nhà nước hay tư nhân cũng phải tuân thủ quy luật này.
Đồng tình, ông Đỗ Văn Sinh – Uỷ viên túc trực Uỷ ban Kinh tế Quốc hội, giá hay phí qua trạm BOT là loại giá bán đặc trưng, phải có sự kiểm soát của Nhà nước vì liên đới đến đầu tư, vòng đời công trình. “Không có chuyện giá doanh nghiệp muốn tăng bao lăm thì tăng”, ông kể.
Ông Sinh cho rằng, trong lĩnh vực BOT, để doanh nghiệp muốn khiến cho gì thì khiến cho sẽ tác động rất lớn đến vấn đề xã hội, kinh tế.Quan trọng hơn, cần có sự sáng tỏ, để người dân thấy giá bán BOT đó có xứng đáng, thích hợp hay không.
“Tất cả các cuộc điều chỉnh giá đến nay, đều do doanh nghiệp vun đắp phương án và các cơ quan Nhà nước đồng ý, ưng chuẩn mới được xác định giá. Về quy luật, giá cao hơn phí nhưng phải cam đoan lợi ích các bên, chẳng thể thả nổi”, ông Sinh comment.
Phí và giá tương đốic nhau thế nào khi đổi thay?
Anh Minh
