Công ty cổ phần Đầu tư Thế Giới Di động (mã CK: MWG) vừa đăng ban bố tuyển dụng dược sĩ cáng đáng trình độ tại TP HCM trên trang nguồn tin việc làm cho ngành nghề y tế. Động thái này được xem là bước đi tiếp theo của 1 phần trong chiến lược mua bán sáp nhập (M&A) trị giá 2.500 tỷ đồng đã được ban lãnh đạo công ty phê chuẩn trong phiên họp thường niên diễn ra hồi đầu năm. Theo đó, Thế giới Di động dự định sẽ thử nghiệm chuỗi shop bán dược phẩm.
Công ty cổ phần Thế giới số (Digiworld, mã CK: DGW) vừa mới đây cũng bổ sung lĩnh vực buôn bán mới là săn sóc khỏe mạnh, kế bên lĩnh vực sản xuất hàng hóa kỹ thuật hiện có. Công ty đã thực hiện sản xuấthàng hóa trước hết là thực phẩm chức năng và dự định sẽ buôn bán thêm dược phẩm, mỹ phẩm săn sóc dung nhan, thực phẩm bổ sung cho nam giới và trẻ em.
Một đại gia hơic trong ngành nghề là FPT Retail cũng từng hé lộ việc mở mang sang lĩnh vực bán sỉ hơic. Người đứng đầu công ty này từng cho biết dược phẩm có thể sẽ là 1 trong những lĩnh vực tiềm năng mà FPT Retail có thể nghĩ tới.
Trong 1 thị phần sản xuất điện máy khó khăn ngày 1 gay gắt và có ám hiệu bão hòa, động thái này của các công ty sản xuất được các chuyên gia nhìn nhận là bước đi mới trong việc sắm kiếm động lực tăng trưởng. Với thị phần sản xuất dược phẩm còn phân mảng, kinh nghiệm vững mạnh chuỗi bộ máy sẽ là lợi thế chẳng thể bỏ qua cho những công ty này tiến công thị phần, dù tham vọng định hình lại thị phần sẽ còn nhiều thách thức.
 |
|
Thế Giới Di động vừa đăng ban bố tuyển dụng dược sĩ cáng đáng trình độ tại TP HCM, bước đi tiếp theo cho việc tham dự vào lĩnh vực sản xuất dược phẩm. |
Trong ba kênh sản xuất dược phẩm chính hiện nay là bệnh viện, nhà thuốc và phòng mạch tư nhân thì nhà thuốc đơn lẻ vẫn chiếm ưu thế nhất với khoảng 70% lượng thuốc sản xuất.
Dù vậy, theo giám định của 1 số chuyên gia, thị phần sản xuất dược phẩm hiện còn rất nguyên sơ. Theo thống kê cách đây không lâu, quy mô thị phần nằm trong tay những bộ máy sản xuất có thương hiệu chỉ chiếm chưa tới 5% thị phần toàn thị phần, cốt yếu phần còn lại nằm trong tay của hàng ngũ nhà thuốc tư nhân.
“Thị trường dược phẩm hiện giờ tương tự như thị phần điện máy cách đây 10 năm, thiếu những thương hiệu có kỹ năng kỹ sảo định vị lại thị phần”, 1 chuyên gia trong ngành nghề giám định.
Trên thị phần sản xuất, những chuỗi bán sỉ dược phẩm đình đám như Phano Pharmacy, Pharmacity, Phúc An Khang, Sapharco, Vistar, hay Mỹ Châu vẫn chưa có công ty nào sở hữu tới 100 nhà thuốc. Trong khi đó, phần đông những công ty này đều hội tụ tại thị phần phía Nam và TP HCM, những thị phần còn lại phần lớn vẫn bỏ ngỏ.
Một phép toán so sánh thuần tuý để thấy được sự không cân bằng giữa các chuỗi dược phẩm và điện máy hiện nay là Thế giới Di động đang vận hành 1.669 siêu thị tính tới cuối tháng 8/2017 với quy mô vốn điều lệ hơn 3.000 tỷ đồng, khi mà công ty đứng đầu thị phần bán sỉ dược phẩm là Phano Pharmacy hiện có vốn điều lệ 120 tỷ đồng với gần 70 nhà thuốc.
So với những công ty này, về mặt trình độ và kinh nghiệm trong thị phần, Thế giới Di động, FPT Retail, hay Digiworld phần lớn khởi đầu từ con số 0. Tuy nhiên, đây là những điều kiện có thể bù đắp được bẳng những nhân sự có kinh nghiệm tuyển dụng mới. Thay vào đó, những đại gia điện máy này lại có trong tay kỹ năng kỹ sảo vững mạnh và kinh nghiệm điều hành bộ máy với quy mô lớn.
Một nguyên nhân hơic để các đại gia điện máy nhòm ngó thị phần sản xuất dược phẩm là tốc độ tăng trưởng cao đột biến của thị phần trong những năm cách đây không lâu, đi cùng với sự hồi phục của nền kinh tế và gia tăng thu nhập bình quân đầu người.
Theo số liệu từ Business Monitor International (BMI) trong báo cáo về ngành nghề dược và săn sóc khỏe mạnh Việt Nam, quy mô thị phần ước tính đạt doanh số 4,7 tỷ USD năm 2016, tăng trưởng 13% so với năm trước đó và sẽ tiếp diễn duy trì mức tăng trưởng 2 con số trong 5 năm tiếp theo. Trong đó, doanh số bán sỉ dược phẩm chiếm 1 phần ba về trị giá, tương đương 1,56 tỷ USD.
IMS Health từng dự đoán hăng hái về tốc độ tăng trưởng doanh số của các công ty dược Việt Nam, khi xếp Việt Nam đứng thứ hai trong hàng ngũ các đất nước mới nổi sau Argentina, cao hơn cả Trung Quốc và các đất nước hơic trong gianh giới ASEAN.
Khác với các hàng hóa dùng thường nhật có thể sắm đến qua nhiều kênh bán hàng hơic nhau, người dùng với các hàng hóa dược có thiên hướng sắm đến những kênh sản xuất là nhà thuốc hay cơ sở vật chất y tế để mua hàng. Trong 1 thị phần còn chưa vững mạnh, đây là thời cơ cho những công ty có kỹ năng kỹ sảo vững mạnh bộ máy.
Tuy nhiên, dù có lợi thế về điều hành, nhưng việc tham dự 1 thị phần mới cũng tiềm ẩn nhiều thách thức, cho dù đó là những công ty với quy mô lớn như Thế giới Di động, FPT Retail hay Digiworld. Miếng bánh hàng tỷ USD vẫn bỏ ngỏ không phải không có nguyên nhân.
Hầu hết chuỗi sản xuất dược phẩm có thể nằm trong tầm ngắm của các đại gia điện máy hiện đều có quy mô hơi nhỏ. Việc thâu tóm những công ty này có thể là bàn đạp để gia nhập thị phần, nhưng giả như muốn trở thành người đứng đầu và định hình lại thị phần, việc “đốt tiền” để mở mang là điều chẳng thể giảm thiểu khỏi. Một trong những thách thức là kỹ năng kỹ sảo mở mang quy mô trên thị phần bán sỉ dược phẩm sẽ rất hơic so với thị phần sản xuất điện máy.
Hiện nay các công ty sản xuất dược phẩm có quy mô đều tuân thủ quy chuẩn GPP (thực hiện tốt nhà thuốc). Tiêu chuẩn này buộc phải luôn có dược sĩ trong suốt giờ mở cửa, bảo quản thuốc đúng chuẩn về nhiệt độ, diện tích, khởi thủy thuốc sáng tỏ hay việc bán thuốc phải tuân thủ theo đơn của thầy thuốc… Điều này sẽ làm cho gia tăng giá thành vận hành và mở mang thị phần, thay vì việc mở những siêu thị điện máy với buộc phải về nhân sự và các quy định phải chăng hơn.
Bên cạnh đó, sản xuất dược phẩm cũng được giám định là lĩnh vực mẫn cảm, chịu rủi ro về mặt chính sách. Chỉ cần 1 sự đổi thay nhỏ về chính sách bảo quản thuốc hay dự trữ hàng tồn cũng có thể làm các chuỗi sản xuất phải đổ tiền để đổi thay rất nhiều bộ máy. Chi phí cho giai đoạn này sẽ càng khuếch đại với những chuỗi có quy mô lớn.
Việc định hình lại 1 thị phần còn rời rạc với nhiều mối liên kết ngoài luồng giữa bệnh viện và nhà thuốc, đặc trưng tại các đô thị lớn cũng sẽ còn đó nhiều rủi ro tiềm ẩn và những “người mới” được cảnh báo có thể phải đối mặt với những rủi ro không giống như thị phần điện máy.
Minh Sơn
