Câu chuyện dỡ gỡ điều kiện buôn bán trói buộc đơn vị và tạo động lực tăng trưởng lâu dài, một lần nữa được Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam Trần Đình Thiên san sớt tại hội nghị đầu tư với chủ đề Đột phá tư duy buôn bán do Tạp chí Nhịp Cầu Đầu Tư đơn vị sáng 21/11.
Theo ông Thiên, trong bốn động cơ tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam thì chỉ có gianh giới đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) “ăn nên làm cho cho ra” nhờ tận dụng được những lợi thế sẵn có, ít bị buộc ràng bởi các thiết chế và chính sách. Trong khi đó, gianh giới kinh tế tư nhân lại chậm lớn mạnh, tỷ trọng đóng góp GDP luôn dưới 8% và hầu như không đổi thay trong suốt quá trình 2005-2015. Nếu không tính FDI thì bức tranh kinh tế kém tươi sáng hơn bởi những nguồn cội nội tại, chứ không đến từ ảnh hưởng bên ngoài.
Ông Thiên phân tách, không ít đơn vị ngày nay có tư duy thị phần tốt, nắm bắt mau chóng thiên hướng toàn cầu nhưng chưa thể đột phá do cơ chế chính sách kìm hãm. Một trong số đó là nhận thấy bộ máy chính sách bất hợp lý đang còn đó, nhưng thay vì thay thế theo đề nghị thực tại thì vẫn giữ lại để chỉnh sửa và bổ sung dần dần. Tư duy dỡ gỡ và cơi nới làm cho nền kinh tế Việt Nam bị chi phối trong suốt 15 năm qua.
Bên cạnh đó, chính sách “chọn người thắng” – thường là các đơn vị nhà nước nhưng không có kỹ năng kỹ sảo – để trao đặc quyền thay vì khuyến khích những đơn vị có tiềm năng cũng là “quả tạ” kéo ngược, làm cho cho chậm đà tăng trưởng.
 |
|
TS. Trần Đình Thiên cho rằng đơn vị phải biết cách tạo áp lực với Chính phủ. |
“Doanh nghiệp trước giờ vẫn quen cơ chế xin – cho, nhưng nay phải biết cách tạo áp lực với Chính phủ để đổi thay chính sách theo hướng hăng hái. Đây là hành động ủng hộ, không phải làm cho cho khó Chính phủ”, thành viên Tổ khuyên nhủ kinh tế của Thủ tướng kể và cứ liệu nhiều vướng mắc của đơn vị bước đầu được cơ quan điều hành hăng hái ghi nhận và dỡ gỡ. Điển nghe đâu trường hợp Bộ Công Thương vừa quy chế cắt giảm và thuần tuý hoá 675 giấy phép con của 27 ngành buôn bán cách đây hai tháng.
Bình luận thêm về vấn đề này, ông Nguyễn Quốc Khánh – Giám đốc điều hành Công ty cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk) cho rằng việc đơn vị “gây áp lực” để Chính phủ đổi thay chính sách chẳng thể thực hành đơn lẻ mà cần chung tay của nhiều đơn vị. Để kiến nghị hoặc đề nghị hiệu quả thì chính đơn vị cũng phải nghiên cứu kỹ lưỡng trên cơ sở vật chất luật hiện hành và thông lệ quốc tế.
“Chúng tôi thường xuyên có những kiến nghị đối với các dự luật liên đới đến chuyên ngành thực phẩm. Không ít trong số này được Chính phủ hài lòng sau khi cân nhắc lợi ích của từng thành phần”, ông Khánh san sớt.
Từ phía cơ quan điều hành, người đứng đầu Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng cần tập hợp nguồn lực thu vén các cơ chế gây bất lợi cho đơn vị tiêu chuẩn vào các đảm bảo hội nhập như CPTPP, VEFTA… Tiếp đó là nghiên cứu cơ cấu chuyển bộ chủ quản thành bộ ngoài mặt chính sách và vun đắp thiết chế, đồng thời đổi thay các quan điểm tạo khung khổ căn bản và tư duy chia đều, dàn hàng ngang lấn át cách tiếp cận theo chức năng.
Theo ông Thiên, việc tạo điều kiện buôn bán tối ưu cho đơn vị mới được Chính phủ đặt lên bậc nhất trong thời kì ngắn nên chưa có mật hiệu rõ nét cho sự lật ngược tình thế, nhưng bước đầu cũng ghi nhận sự đột phá. Điều này được minh chứng bởi sự dịch chuyển trong cấu trúc ngành, khối kinh tế tư nhân đang thoát khỏi thiên hướng vốn đầu tư “li ti”.
Phương Đông – Thanh Lê
