Những khách hàng giàu có ở Triều Tiên

Sai lầm trong chính sách nông nghiệp, lũ lụt và sự lụi tàn của Liên Xô đã đẩy Triều Tiên vào nạn đói giữa thập niên 90. Hàng triệu người dân nước này đã phải lao vào cung cấp mọi thứ, bán hoặc đàm đạo không chính thức để có thể còn đó. Việc này đã tăng trưởng thành nền kinh tế thị phần nguyên sơ như ngày nay.

Theo tiêu chí kinh tế 5 năm được ông Kim Jong-un ban bố tháng 5 năm ngoái, các nhà máy Triều Tiên đang dành đầu tiên cung cấp nhiều hàng sử dụng có bảo đảm cao hơn. Các quản đốc cũng được tự do quy định khiến cho gì, trả lương bao lăm và liên doanh với ai.

Dọc các con tuyến phố dẫn vào thành thị, những người bán hàng rong bán mọi thứ, từ hoa quả, rau củ đến các loại thực phẩm hơic. Còn tại trọng điểm, các chợ, shop và trọng điểm thương nghiệp đông nghẹt người. Những kệ hàng trong đó chất đầy sản phẩm nội địa, như thuốc lá, nước ngọt, bim bim và súp đóng hộp.

Nhiều shop đã bày bán điện thoại Bình Nhưỡng giá 200 USD. Chúng có nhẽ cung cấp tại Trung Quốc nhưng được bề ngoài lại thương hiệu để thích hợp với Triều Tiên. Điện thoại này cũng có nhiều áp dụng, như trò chơi nhập vai Boy General giá 2 USD. Hãng bia đắt tiền của Bình Nhưỡng – Taedonggang cũng mới bổ sung loại bia thứ 8.

Smartphone đang ngày 1 đa dạng ở Triều Tiên. Ảnh: Christian Petersen-Clausen

Bất chấp các lệnh trừng trị ngày 1 thắt chặt, sản phẩm sử dụng vẫn đang đổ đến đây từ khắp nơi trên toàn cầu. Người Triều Tiên có thể mua 1 lon cà phê Pokka của Nhật Bản, giá 0,8 USD. Họ cũng có thể mua Mercedes-Benz Viano, dù cần vài mối quan hệ, với giá 63.000 USD.

Trên các tuyến phố cao tốc, hình ảnh những chiếc xe bus và xe chuyển vận tuyến phố dài chất đầy sản phẩm đi từ thành thị này sang thành thị hơic đã phát triển thành đa dạng. Nhiều sản phẩm khiến cho tại Bình Nhưỡng đã xuất hiện ở các vùng nông thôn và trái lại. Dù việc sử dụng đôla Mỹ hay NDT vẫn còn đa dạng, ngày 1 nhiều người đang sử dụng thẻ nhà băng và tiền Triều Tiên. Việc này cho thấy niềm tin vào sự ổn định của nội tệ đang trở lại.

Các shop ở Bình Nhưỡng đang được chỉ đạo gần gũi hơn với người sử dụng. “Ban đầu, chúng tôi mở shop từ 10h sáng đến 6h tối”, Song cho biết, “Nhưng đến năm 2015, chúng tôi sử dụng cho đến 8h tối, do nhiều người thường mua sắm sau giờ khiến cho”.

Các shop giờ còn đa dạng kiểu khuyến mại mua hai tặng 1 và giảm giá để tăng tốc tiêu thụ sản phẩm. Các tấm poster về thuốc mới hay nước tăng lực cũng được dán trong shop. Người mua còn có thể đăng ký “thẻ người tham gia” để tích điểm giảm giá.

“Triều Tiên hiện giờ có sự khó khăn giữa các đơn vị trong nước, để lôi kéo người sử dụng và tạo danh tiếng”, Michael Spavor – 1 doanh nhân Canada cho biết. Anh thường xuyên tới Triều Tiên và là 1 trong những người phương tây hiếm hoi từng gặp gỡ ông Kim Jong-un.

Dù vậy, ngoài việc cải thiện có bảo đảm cuộc sống của người dân, 1 phần mục đích của ông Kim trong việc tăng cung cấp hàng nội địa là để giảm phụ thuộc vào Trung Quốc. Gần như đa số thương nghiệp của Triều Tiên là với Trung Quốc. Chỉ trong 5 tháng đầu năm, quy mô việc buôn bán giữa hai nước đã lên tới 2 tỷ USD.

Trong 3 năm đầu nhiệm kỳ của ông Kim, số than đá, hàng dệt may, khoáng sản và hải sản mà Triều Tiên xuất sang Trung Quốc đều tăng. Tuy nhiên, số này kém xa lượng sản phẩm họ cần nhập, đặc trưng là xăng dầu.

Sự mất cân đối này đã giãn rộng đáng kể năm nay, khi Trung Quốc dừng nhập sản phẩm từ Triều Tiên. Các lệnh trừng trị mới của Liên hợp quốc sẽ càng bóp nghẹt nguồn thu xuất khẩu chính của nước này. Thiếu thốn lương thực và nhiên liệu cũng có thể khiến cho trầm trọng thêm vấn đề lạm phát.

Từ tháng 4, giá xăng tại đây đã tăng vọt. Rất nhiều trạm xăng đã phải đóng cửa hoặc giảm thiểu bán cho hơich. Không nhiều người Triều Tiên có ôtô riêng, nhưng xăng dầu vẫn cần sử dụng để vận chuyển vận sản phẩm và hành hơich.

Giá gạo cũng tăng 20% trong thời kỳ tháng 5 – 7 và cao hơn đáng kể so với cùng kỳ năm ngoái. Đây có thể là ảnh hưởng từ giá xăng tăng, hoặc mùa màng thất thu.

“Việc này có thể là mối đe dọa lớn nhất trong ngắn hạn với ổn định chính trị”, William Brown – Giáo sư đại học Georgetown nhận xét.

Khoảng cách giàu nghèo tại Triều Tiên đang ngày 1 lớn. Người giàu ở thủ đô hưởng lợi rất nhiều từ nền kinh tế mới, khi mà hầu hết người dân vẫn còn sống trong nghèo khổ.

Khi phải đối mặt với ngày 1 nhiều lệnh trừng trị quốc tế và làn sóng hàng Trung Quốc du nhập tạo ra sự mất cân đối lớn trong cán cân thương nghiệp, các chuyên gia có bởi vì để tin rằng nền kinh tế Triều Tiên đang trong trạng thái bong bóng. Và bong bóng này sẽ sớm phát nổ.

Theo giới phân tách, vấn đề của Triều Tiên sẽ còn trầm trọng hơn. Yếu tố thị phần khiến cho phát sinh khó khăn, sự bất ổn và đổi thay mà chính phủ rất khó kiểm soát. Nó được ví như thần đèn – có thể giúp người dân giàu lên, nhưng cũng là mầm mống bất ổn chính trị.

Quan chức Triều Tiên trông thấy điều này. Họ biết văn hóa sử dụng mới có thể gây ra bất ổn. Nhưng họ vẫn cần các nhân tố thị phần.

Kang Chol Min – nhà nghiên cứu tại Viện Kinh tế thuộc Học viện Khoa học Xã hội nhận xét Triều Tiên đang cố cung cấp nhiều sản phẩm hơn, có bảo đảm tốt hơn để kéo người sử dụng về lại các đơn vị quốc doanh. Tuy nhiên, nhiều nhà phân tách bên ngoài cho rằng các đơn vị và trang trại nhà nước không đủ hiệu quả để cung cấp sản phẩm, nhà sản xuất cho cả nước. Họ cần sự trợ giúp của các hoạt động tư nhân và các nhân tố thị phần.

Dù vậy, gương mặt nền kinh tế Triều Tiên trong mai sau rất có thể là những shop như Miniso này. Họ mới mở hồi tháng 4, tại Bình Nhưỡng, bán đủ mặt hàng của mọi nơi, từ Hong Kong đến Tokyo hay Sydney. Đây hiện là shop thịnh hành nhất tại địa bàn này. Và nó là 1 sản phẩm liên doanh, với Trung Quốc.

Hà Thu(theo AP)