 |
|
Tổng thống Mỹ Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp nhau hồi tháng 7. Ảnh: Reuters |
Căng thẳng Mỹ – Triều đang gia tăng với những màn đấu khẩu dữ dội và lời đe dọa tiến công từ cả hai phía. Ngày 10/8, Tổng thống Mỹ Donald Trump kêu ca về Bắc Kinh, cho rằng họ cần gây áp lực mạnh mẽ hơn nữa đối với Bình Nhưỡng để khiên chế chương trình hạt nhân và hoả tiễn của nước này.
“Tôi cho rằng họ có thể khiến nhiều, tôi nghĩ rằng họ sẽ phải khiến nhiều hơn. Chúng ta mất hàng trăm tỷ USD mỗi năm trong thương lượng thương nghiệp với Trung Quốc. Họ biết tôi cảm thấy như thế nào. Tôi sẽ không để diễn biến tiếp diễn tương tự nữa”, Trump nhắc với các phóng viên.
Giao thương Trung – Triều vẫn nở rộ
Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc ngày 5/8 vận dụng gói trừng trị mới, nhằm vào các hàng hóa xuất khẩu của Triều Tiên gồm than, quặng sắt, quặng chì và hải sản. Lệnh trừng trị cũng cấm các nước thuê cần lao Triều Tiên, cấm lập đơn vị liên doanh với Triều Tiên và cấm đầu tư thêm vào các đơn vị liên doanh với Triều Tiên hiện hành.
Tuy nhiên, các giải pháp trừng trị thường không mang lại nhiều hiệu quả vì Triều Tiên mua ra được những “cách tinh tướng để luồn lách”, 1 báo cáo của Liên Hợp Quốc thông báo hồi tháng 2 viết, đồng thời cáo buộc: “Dù bị trừng trị, các đơn vị và nhà băng vẫn tiếp diễn hoạt động bằng cách dùng những người đại diện tinh thông việc chuyển tiền, người, sản phẩm và vũ khí Triều Tiên ra nước ngoài”.
Trung Quốc là đối tác thương nghiệp lớn nhất của Triều Tiên. 85% hoạt động thương nghiệp trong năm 2015 của Bình Nhưỡng là với Bắc Kinh, theo dữ liệu từ Liên Hợp Quốc.
Mặc dù Trung Quốc đã vận dụng 1 số giải pháp tránh nhập cảng từ Triều Tiên, xuất khẩu của Trung Quốc sang nước đồng minh hàng xóm vẫn tăng gần 30% trong nửa đầu năm nay, theo số liệu từ Tổng Cục thương chính Trung Quốc. Trong 6 tháng đầu năm, dòng chảy thương nghiệp qua biên cương Trung – Triều tăng 10% lên 2,65 tỷ USD.
Đó là bởi vì vì sao những người chỉ trích các giải pháp trừng trị Triều Tiên cho rằng chúng không hiệu quả trong việc cắt dòng tiền và sản phẩm đến Bình Nhưỡng, cây bút John W. Schoen của CNBC nhận xét.
Trừng phạt gián tiếp
Một số người kêu gọi vận dụng các giải pháp trừng trị gián tiếp, tức thị cắt dòng chảy vốn đầu tư và thương nghiệp đối với bất cứ nước nào khiến ăn với Triều Tiên.
“Chúng ta cần phải nhắc với Trung Quốc: ‘Các anh chỉ có 1 sự tuyển chọn, hoặc là khiến ăn với Triều Tiên hoặc là khiến ăn với Mỹ, chứ các anh chẳng thể có cả hai”, thượng nghị viên đảng Dân chủ Chris Van Hollen nhắc.
Tháng trước, Van Hollen cùng thượng nghị viên đảng Cộng hòa Pat Toomey giới thiệu 1 dự luật áp đặt giải pháp trừng trị gián tiếp nhắm vào các bên thứ ba và các nước khiến ăn với các đơn vị và công dân Triều Tiên.
Theo cây bút John W. Schoen, các giải pháp trừng trị gián tiếp sẽ là vũ khí vốn đầu tư mạnh mẽ vì nó cho phép chính phủ Mỹ cấm các nhà băng nước ngoài tiếp cận bộ máy vốn đầu tư Mỹ.
Nguy cơ Trung Quốc trả nủa
Cuối tháng 6, Nhà Trắng đã áp đặt các giải pháp trừng trị gián tiếp ở chừng độ tránh đối với hai công dân và 1 đơn vị tải biển Trung Quốc, vì cho rằng họ đã hỗ trợ Triều Tiên tăng trưởng vũ khí hạt nhân. Nhà Trắng cũng cáo buộc Ngân hàng Đan Đông của Trung Quốc rửa tiền giúp Bình Nhưỡng, theo Reuters.
David Cohen, cựu quan chức đắt tiền của Cục Tình báo Trung ương (CIA) dưới thời Barack Obama, cho rằng ngoài việc chặn nguồn tiền và nhu yếu phẩm đến Triều Tiên, các giải pháp trừng trị gián tiếp cũng bóp nghẹt dòng chảy tiền đến các tư nhân Triều Tiên, gây áp lực cho các đồng minh chính trị của Kim Jong-un.
“Các giải pháp trừng trị gián tiếp sẽ gửi thông điệp mạnh mẽ đến nhà lãnh đạo Kim Jong-un rằng thòng lọng vốn đầu tư đang thắt chặt. Ông ấy có thể khiến mất lòng phân khúc thượng lưu Bình Nhưỡng – những người giữ vai trò không thể lãng quên giúp ông tiếp diễn nắm giữ quyền lực”, Cohen viết.
Tuy nhiên, Schoen cho rằng các giải pháp trừng trị gián tiếp nhằm vào các nhà băng và đơn vị nhà nước Trung Quốc sẽ đi kèm theo rủi ro là đòn trả nủa kinh tế từ Bắc Kinh và dẫn đến nguy cơ chiến tranh kinh tế Mỹ – Trung.
Để tránh rủi ro đó, Nhà Trắng cần phải vun đắp 1 liên minh rộng lớn hơn ở châu Á, Nicholas Burns, cựu đại sứ Mỹ tại Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), nhắc.
Nhưng việc vun đắp 1 liên minh tương tự sẽ là nhiệm vụ cạnh tranh vì chính quyền Trump còn chưa bổ dụng xong hàng chục chức danh ngoại giao không thể lãng quên. Nhà Trắng mới xếp đặt được dưới 50% số chức danh ở Bộ Ngoại giao cần thượng viện phê duyệt.
“Đây thực thụ là quá trình cần vận động ngoại giao. Vị trí đại sứ Mỹ tại Hàn Quốc đang bỏ trống, họ cũng đang không có trợ lý ngoại trưởng đảm đương gianh giới Đông Á. Do vậy, việc cần khiến là bổ dụng xong đội ngũ nhân sự”, Burns giám định.
Hồng Vân
