Ngành công nghiệp ôtô Australia khai tử vì xe giá rẻ từ Thái Lan

Cánh cửa đã đóng lại vĩnh viễn với ngành nghề cung ứng ôtô 1 trăm năm tuổi của Australia. Hôm qua, Holden – thương hiệu do General Motors gây dựng tại Australia – đã đóng cửa nhà máy chung kết tại Elizabeth (Nam Australia), chỉ 2 tuần sau khi nhà máy của Toyota tại bang Victoria gần đó dừng hoạt động. Và 1 năm trước đó, dây chuyền lắp ráp của Ford cũng đã dừng lại.

Holden và Toyota có thể cầm cự lâu hơn Ford 12 tháng, vì hai tổ chức này có sản lượng cao hơn. Tuy nhiên, nhu cầu sử dụng cũng chẳng thể đủ giúp họ còn đó trong dài hạn.

Họ có thể đều là các thương hiệu đa đất nước. Tuy nhiên, 3 thương hiệu đã giúp định hình văn hóa và vững mạnh đất nước này. Ford là nhà sản xuất xe sớm nhất có nhà máy tại Australia, từ năm 1925. Trước đó, từ năm 1904, họ đã bán xe sang nước này.

Một dây chuyền lắp ráp của Holden tại Adelaide (Australia). Ảnh: Bloomberg.

Holden sớm nhất là 1 tổ chức cung ứng yên ổn ngựa vào cuối thế kỷ 19. Sau đó, đến đầu thế kỷ 20, họ chuyển sang chế tạo thân xe. Đến năm 1936, Holden lắp ráp xe cho GM, trước khi đại gia ôtô Mỹ này mua lại cả tổ chức và giúp Holden tự cung ứng chiếc xe sớm nhất năm 1948.

Trong khi đó, Toyota đã cung ứng xe tại đây từ năm 1963 và là nhà sản xuất ôtô lớn nhất nước này trong 10 năm qua. Toyota cũng lã nhà sản xuất xe xuất khẩu lớn nhất tại đây, với tổng số xe xuất đi trong 16 năm lớn hơn cả Holden trong 63 năm và Ford trong 91 năm. Họ cũng là tổ chức độc nhất xuất khẩu được hơn 1 triệu chiếc.

Australia là nước sớm nhất ngoài Nhật Bản mà Toyota chọn mở nhà máy. Đây cũng là duyên ổn do tại sao tổ chức này rất nỗ lực giữ nhà máy hoạt động. Toyota Australia có các đơn hàng lớn để duy trì. Tuy nhiên, họ chung kết cũng vẫn không thành công.

Nhiều thập kỷ qua, ngành nghề công nghiệp ôtô Australia đã tạo ra việc làm cho cho nhiều thế hệ cần lao. Tuy nhiên, chỉ trong 10 năm qua, ngành nghề này đã phải nhận hỗ trợ hơn 5 tỷ đôla Australia từ Chính phủ.

Xe của Holden diễu hành trên tuyến đường phố Elizabeth (Adelaide) cuối tuần trước. Ảnh: Holden

Các chuyên ổn gia nhận định cái chết của ngành nghề này là chẳng thể hạn chế khỏi, sau hàng loạt hiệp nghị tự do thương nghiệp song phương trong hai thập niên mới đây. Tổng cộng, diễn ra từ 1997, Australia đã ký 10 hiệp nghị. Kéo theo đó, thuế du nhập ôtô vào nước này cũng giảm từ 15% năm 2000 xuống còn 5%.

Việc này đã khiến cho thị phần Australia tràn ngập xe ngoại, với giá thấp hơn, tính năng cao hơn, hoặc thậm chí cả hai. Ở Australia giờ có nhiều thương hiệu xe hơn cả EU, Anh, Mỹ hay Nhật Bản.

Việc này đã ăn mòn thị phần của các nhà sản xuất có nhà máy tại Australia. Thời đỉnh cao, Holden cung ứng 165.000 xe năm 2004, Ford làm cho 155.000 chiếc năm 1984, còn Toyota xuất xưởng 148.000 chiếc. Nhưng năm ngoái, cả 3 nhà sản xuất này chỉ bán được tổng cộng 87.000 chiếc cung ứng trong nước.

Không nhà máy xe khá nào trên toàn cầu có thể còn đó với con số nhỏ tương tự, trừ các thương hiệu xe sang với giá cắt cổ. Tại Anh, ngành nghề xe khá vẫn có thể còn đó nhờ xuất khẩu được 8 trên 10 chiếc cung ứng. Năm ngoái, họ xuất được 1,35 triệu xe trên 1,7 triệu chiếc làm cho ra.

Nhưng trong trường hợp của Australia, họ cũng chẳng thể xuất khẩu để thoát khó. Vì vậy, quanh co họ là các nước đang vững mạnh với giá thành nhân lực thấp hơn rất nhiều. Lương tối thiểu tại Thái Lan – được coi là Detroit của châu Á – Thái Bình Dương – chỉ gần 2 đôla Australia mỗi giờ. Lao động tại dây chuyền lắp ráp xe khá được trả khoáng đạt hơn – khoảng 6 AUD, tương đương 12.500 AUD 1 năm. Tuy nhiên, con số này chẳng thể so sánh với lương bình quân của người cần lao xe khá Australia – 69.000 AUD 1 năm.

Trong hồ hết Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) mà Australia đã ký với các nước khác, không hợp đồng nào gây thiệt hại lớn như FTA với Thái Lan năm 2005. Kể từ khi Australia đồng ý bỏ thuế du nhập xe từ Thái Lan, hơn 2 triệu chiếc đã được du nhập, từ cả các thương hiệu thân thuộc với người Australia, như Ford, Holden và Toyota đến Honda, Nissan, Mitsubishi, Mazda và nhiều nhà sản xuất khác.

Ngược lại, Australia chỉ xuất được sang Thái Lan 100 chiếc Ford Territory. Giới quan sát cho rằng duyên ổn do là Thái Lan vẫn duy trì nhiều rào cản phi thuế quan, khi mà Australia mở cửa hoàn toàn. Thái Lan giờ là nguồn xe lớn nhì cho Australia, chỉ sau Nhật Bản.

*Nhà máy của Holden đóng cửa