“Chúng tôi chỉ khiến cho việc với anh”. Nguyễn Khánh Trình nhận được câu giải đáp qua dế yêu của 1 cán bộ thị phần khi anh đang công việc tại Bắc Giang dù trước khi đi, mọi công việc ở cửa hàng anh đã giao cho lại cho viên chức.
Hơn 10 tháng hấp thụ vị trí CEO 1 chuỗi cung cấp thực phẩm sạch tại Hà Nội, anh Trình có thêm nỗi sợ hãi về các chuyến khiến cho việc của các đoàn rà soát liên ngành nghề. “Trước và sau tết Âm lịch, trong khoảng 3 tháng chúng tôi đón tiếp khoảng 10 đoàn công việc của các cơ quan điều hành. Hiện doanh nghiệp có 1 phòng ban chuyên chuẩn bị giấy tờ cho các cuộc rà soát”, anh kể.
Nguyễn Khánh Trình không phải khuân mặt xa lạ với cộng đồng startup khi anh là founder kiêm CEO 1 doanh nghiệp PR trực tuyến tương đối thành công từ năm 2004. Năm 2016, anh lấn sân sang lĩnh vực nông nghiệp với công trình Trang trại Trung Thực theo mô phỏng tự cung tự cấp; sử dụng giun quế khiến cho thức ăn chăn nuôi và bón cây trồng. Mong muốn của anh là đổi thay lề thói trồng trọt và sử dụng để mỗi người dân Việt Nam sẽ được sử dụng những thực phẩm sạch nhất có thể.
Là người ngoại đạo, qua nhiều cạnh tranh, lúc này anh và cộng sự từng bước hiện thực hóa chuỗi khép kín “từ trang trại đến bàn ăn” khi liên kết với bộ máy cửa hàng thực phẩm sạch. Con số 20 cửa hàng ở 7 quận huyện tại Hà Nội và trang trại 10 hecta tại Sóc Sơn được xem là thành công bước đầu của công trình. Song, với anh Trình câu chuyện đưa thực phẩm an toàn đến được tận tay người sử dụng vẫn là hành trình gian truân bởi nhiều rào cản, trong đó có cơ chế điều hành.
“Có quá nhiều loại giấy phép cho 1 cửa hàng buôn bán thực phẩm sạch, khi mà chính sách, luật lại đổi thay liên tục. Cửa hàng có giấy phép Vệ sinh an toàn thực phẩm do Cục Quản lý quan hệ lâu dài nông lâm thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cấp nhưng khi điều hành thị phần đến rà soát thì lại bắt buộc Giấy chứng thực hạ tầng đủ điều kiện ATTP của Sở Công Thương”, anh cho hay.
Cũng tâm huyết với ngành nghề nông nghiệp và các chế phẩm sạch, đang khiến cho kế toán bán hàng doanh nghiệp nước ngoài, Trần Thị Hường thôi việc để khởi nghiệp. Chị thuê đất, tự trồng chùm ngây, thu hoạch rồi đem bán tại các cửa hàng rau sạch, siêu thị và cửa hàng trực tuyến. Được 1 thời kì, thấy không ổn, Hường chuyển sang buôn bán các thành phẩm từ cây thuốc. Chị chọn sử dụng khoa học sấy lạnh.
Để có thành phẩm chùm ngây khô, chị cần máy sấy nhưng có báo giá tỷ bạc. Chạy vạy khắp nơi vay mượn bạn bè và người thân vẫn không đủ. “Nghe kể nhà băng có ưu đãi cho nông nghiệp, tôi cũng tính vay nhưng hồ sơ rườm rà nên không dám đặt vấn đề, nhất là với công trình khởi nghiệp rủi ro cao”, Hường chia sẻ.
Chị đến gặp các kỹ sư ở Đại học Bách Khoa Hà Nội, trình bày ý tưởng và rốt cuộc chị cũng lắp đặt bộ máy máy sấy lạnh made in Vietnam với báo giá chỉ bằng 1 phần ba giá nhập ngoại.
Sau khi có các mặt hàng sấy khô, cô chủ trẻ tuổi lại đối diện với bài toán mua đầu ra. “Người Việt không tin tưởng quan hệ lâu dài mặt hàng dongười Việt khiến cho ra mà lại chuộng hàng ngoại. Đây là rào cản lớn nhất củacông trình khi tiếp cận các bạn”, chị kể.
Theo chị, hàm lượng dinh dưỡng được kiểm nghiệm rõ ràng. Trong khi người Nhật, Hàn sang Việt Nam mua mặt hàng thì người Việt lại mua chọn mặt hàng nước ngoài với giá đắt gấp mấy lần. Hường trằn trọc vì người sử dụng chưa thực thụ tin ở hàng nông nghiệp Việt.
Chung nghĩ suy về cạnh tranh trong khởi nghiệp nông nghiệp, Nguyễn Thị Ngọc Tuyết hiện là CEO của công trình nuôi trồng đông trùng hạ thảo tại TP HCM. Hai năm trước, chị cũng từng hăm hở với công trình trà khổ qua. Cùng với 7 cộng sự hùn hạp khoảng 5 tỷ đồng để mua đất cho vùng nguyên liệu, xây nhà xưởng, mua nhân lực, lập nhóm marketing. Sau 1 thời kì, mặt hàng cũng ra được thị phần, thậm chí xuất khẩu, nhưng doanh số không đủ bù giá thành. Tiếc nuối, chị vẫn phải bùi ngùi bán công trình trả lại tiền cho cổ đông để tính hướng đi tương đốic.
“Lỗ vì mình không đủ kinh nghiệm nên đầu tư ra nhiều mà dòng tiền thu về không đủ khấu hao và lãi nhà băng. Cạn vốn nên chẳng thể mua sắm thiết bị, cộng thêm số lượng nhân lực nhiều nên mỗi tháng xoay tiền nhanh quá mình đuối, đành bán công trình cắt lỗ”, chị Tuyết nhớ lại.
Tuy nhiên, với nữ CEO này, điều phờ phạc nhất không phải là doanh số rẻ mà là sự “đơn chiếc” trong chặng tuyến đường khởi nghiệp. Gần như chỉ 1 mình lăn lộn. “Thời gian dài cạnh tranh chính mình cảm thấy đơn chiếc với cổ đông. Lâu dần như các cặp vợ chồng, không chia sẻ được thì muốn ly hôn. Bán đi coi như chỉ lỗ công sức và tuổi thanh xuân, cứ cố nấn ná sẽ kiến mình stress”, chị chia sẻ.
“Nông nghiệp ngốn tiền dữ lắm, không như nhìn ngoài vào đâu. Ai cũng nghĩ đầu tư nông nghiệp ít tiền thì chưa nhằm nhè”, chị Tuyết rút bài học xương máu.
Lúc này, chị Tuyết chấp thuận với công trình mới, dù vẫn thiếu tiền và đầu tư 1 số hạng mục vẫn sơ sót. Nhưng theo chị, sau chiến bại chị trưởng thành hơn về mặt tâm lý và không được lãng quên cổ đông và cộng sự tin tưởng nhau.
