Vụ việc giám đốc 1 Quỹ nguồn vốn vay quần chúng ở Đồng Nai bỏ trốn cách đây không lâu khiến cho hàng chục gia đình nguy cơ mất tiền tỷ đã đặt ra không ít nghi ngờ về hiệu quả hoạt động của mô phỏng quỹ nguồn vốn vay quần chúng. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, vẫn chẳng thể phủ nhận đây là mô phỏng huy động và cho vay hiệu quả nhất trong bản đồ nông thôn hiện giờ, dẫn vốn tốt cho những mọi người vốn rất khó vay được ngân hàng.
Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, bộ máy hiện có 1.178 quỹ nguồn vốn vay quần chúng, hoạt động ở 57 tỉnh, thành với tổng của cải hơn 100.000 tỷ đồng. Trong số các loại hình doanh nghiệp nguồn vốn vay, quỹ nguồn vốn vay quần chúng đang là mô phỏng có tỷ suất sinh lời dẫn đầu bộ máy, cao hơn hẳn các ngân hàng thương nghiệp. Trong cả quá trình 2007-2015, tỷ suất lợi nhuận trên của cải (ROA) và lợi nhuận trên vốn chủ (ROE) của các quỹ nguồn vốn vay luôn cao hơn bình quân toàn ngành nghề, tuần tự đạt 0,49% và 5,49%.
 |
|
Các quỹ nguồn vốn vay huy động từ người dân trong bản đồ và cho vay chính các người tham gia của quỹ. Ảnh: Phước Tuấn. |
Riêng trong năm 2016, số liệu từ báo cáo nguồn vốn của các doanh nghiệp nguồn vốn vay cho thấy, mô phỏng quỹ nguồn vốn vay quần chúng đạt ROA 0,89% khi mà cá ngân hàng thương nghiệp Nhà nước chỉ là 0,61%. Tương tự, ROE của loại hình này đạt 13,29%, chỉ thua đội ngũ doanh nghiệp nguồn vốn vốn có biên lợi nhuận cao, còn lại đều vượt bậc so với các ngân hàng thương nghiệp.
Số liệu tới hết tháng 10/2017 cũng cho thấy, gần 1.200 quỹ nguồn vốn vay huy động trên 82.000 tỷ đồng và cho vay khoảng 76.000 tỷ, cung cấp nguồn vốn vay cho khoảng 8-9 triệu người.
Khác với ngân hàng, các quỹ nguồn vốn vay quần chúng chỉ được hoạt động theo bản đồ, huy động từ các người tham gia trong địa phương và cũng chỉ được cho vay chính các người tham gia đó. Chính nhờ vậy, các quỹ nguồn vốn vay nắm bắt hơi rõ về mọi người vay vốn, tỷ lệ nợ xấu cũng rẻ nhất trong bộ máy khi chỉ dưới 1%.
Trao đổi với VnExpress, tổng giám đốc 1 ngân hàng thương nghiệp có bản đồ hơi rộng ở bản đồ nông thôn thừa nhận, họ không có nhiều thế mạnh trong cho vay bằng các quỹ ngay cả khi lãi suất vay từ các quỹ nguồn vốn vay cao hơn hẳn ngân hàng. “Chủ yếu do điều kiện vay của ngân hàng vẫn quá khó tính, người dân sẵn sàng trả lãi suất cao 1 tí nhưng vay được vốn còn hơn không. Chưa nhắc, mô phỏng quỹ nguồn vốn vay là huy động và cho vay tại chỗ, các người tham gia hiểu rất rõ nhau, cho vay xong sẽ thu hồi vốn, lãi rất nhanh”, ông giải thích.
Lãi suất cho vay tại các quỹ nguồn vốn vay tuy cao hơn ngân hàng nhưng vẫn rẻ hơn nhiều ví thử so với các “hụi”, nhà sản xuất cầm đồ hay nguồn vốn vay “đen”. Do đó, mô phỏng quỹ nguồn vốn vay quần chúng vốn được Ngân hàng Nhà nước cho là phương pháp tốt để giảm thiểu nguồn vốn vay “đen” trong nông thôn.
Tuy nhiên, 1 số quỹ nguồn vốn vay quần chúng lại đang làm cho điều trái lại với “sứ mệnh” này khi hoạt động quy định, gây tác động đến an ninh quy trình và tình kình tinh tế xã hội. Trước sự việc Giám đốc Quỹ nguồn vốn vay tại Đồng Nai bỏ trốn sau khi mượn chất lượng quỹ huy động và cho vay trái quy định, tiêu dùng tiền cho mục đích tư nhân, trên cả nước cũng xảy ra không ít sự việc tương tự tại 1 số quỹ. Không ít giám đốc quỹ nguồn vốn vay đã vướng vòng lao lý.
Ngoài “chiêu” mượn chất lượng để huy động và tiêu dùng vào việc riêng, không ít cán bộ quỹ nguồn vốn vay đã lợi dụng trái phép tiền nhàn rỗi tại quỹ ở 1 số thời điểm để gửi chắt bóp tại ngân hàng (dưới tên tư nhân). Theo quy định, quỹ nguồn vốn vay quần chúng không được phép gửi tiền chắt bóp có kỳ hạn tại ngân hàng thương nghiệp. “Việc này là họ đang vi phạm kép, họ không được phép lạm dụng tiền gửi tại quỹ để đứng tên tư nhân mình rồi hưởng khoản lãi suất tương tự”, lãnh đạo 1 người tham gia trong bộ máy quỹ nguồn vốn vay quần chúng tại Hà Nội lời bình.
Luật sư Trần Minh Hải – Giám đốc điều hành Công ty Luật Basico, người có kinh nghiệm trong vun đắp quy trình nghiệp vụ nguồn vốn vay, trong ngành nghề ngân hàng nhận xét: “Quỹ nguồn vốn vay quần chúng là mô phỏng rất hiệu quả nhưng còn nhiều vấn đề trong khâu điều hành. Tại các ngân hàng đều có những quy trình huy động, cho vay, quản trị bài bản. Trong khi đó, tại các quỹ, toàn bộ bị xem nhẹ và cái họ cần hiện giờ là 1 quy trình huy động và cho vay hiệu quả hơn, giám sát được rủi ro, trong đó có rủi ro lớn đến từ con người”, ông nhắc.
Riêng với sự việc tại Đồng Nai, sau khi sự việc tan vỡ lở, Ngân hàng Nhà nước cho biết đã chủ động phát hiện những sơ sót tại quỹ nguồn vốn vay ở Đồng Nai và chuyển cơ quan khảo sát. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng, ví thử phát hiện sớm đã không có chuyện Giám đốc quỹ nguồn vốn vay Thái Bình bỏ trốn ra nước ngoài tương tự.
Những yếu kém trong điều hành các quỹ nguồn vốn vay quần chúng vừa qua cũng vừa được Đại biểu Mai Sỹ Diến (Thanh Hoá) chất vấn Thống đốc tại Quốc hội. Về vấn đề này, Thống đốc Lê Minh Hưng cũng thừa nhận, dù tỷ lệ nợ xấu chỉ khoảng 1% nhưng có 1 số các quỹ nguồn vốn vay quần chúng yếu kém mà cũng có thể tiềm ẩn những nguy cơ gây mất quy trình an ninh.
Ông Hưng cho biết sẽ mạnh tay xử lý theo hình thức sáp nhập, hợp lực các quỹ không có kỹ năng bình phục. Thậm chí, phương án cuối cùng là cho tan vỡ nợ cũng được tính đến. “Nhưng trong bất luận trường hợp nào chúng tôi cũng sẽ phải cộng tác với các cơ quan chức năng, đặc thù là Chính quyền địa phương để xử lý 1 cách bài bản, đúng quy định của luật pháp và cam đoan không gây mất quy trình an toàn, đặc thù là vấn đề về xã hội cũng như lòng tin của người gửi tiền trên các bản đồ tỉnh, đô thị”, Thống đốc nhắc.
Thanh Thanh Lan
