Tại hội thảo ban bố báo cáo “Cổ đông kế hoạch trong cổ phần hóa công ty Nhà nước”, ông Phạm Đức Trung – Trưởng ban canh tân và lớn mạnh công ty (thuộc Viện Quản lý nghiên cứu kinh tế Trung ương – CIEM) cho biết, trong số gần 28.400 tỷ đồng được phê chuẩn bán cho nhà đầu tư kế hoạch của 46 tập đoàn, tổng doanh nghiệp Nhà nước, thì số bán được chưa đạt 1 nửa – gần 12.700 tỷ. Tỷ lệ nhà đầu tư ngoại “nhòm ngó” cổ phần các công ty Nhà nước hơi phải chăng, chỉ 4/46 công ty. Trong đó, toàn bộ các nhà đầu tư nước ngoài mua tỷ lệ cổ phần phải chăng, cao nhất chỉ là 20%.
“Chúng ta vẫn thường đề cập có nhiều nhà đầu tư kế hoạch quan tâm đến công ty nhà nước cổ phần hóa, nhưng tại sao số vào được lại rất ít”, ông Trung băn khoăn.
Vị này chỉ ra 5 duyên do làm công ty Nhà nước chưa hút cổ đông ngoại, gồm thứ nhất việc khống chế sở hữu các nhà đầu tư kế hoạch khi họ tham dự vào công ty. Thứ 2, giá không đủ thuyết phục nhà đầu tư bỏ tiền ra mua. Thứ 3, công ty Nhà nước toàn bộ thiếu quyến rũ với các nhà đầu tư. Doanh nghiệp thiếu sáng tỏ, công khai nguồn tin trước – sau cổ phần hoá làm nhà đầu tư sờn lòng. Cuối cùng, hồ sơ cổ phần hoá bất cập, kéo dài.
 |
|
Các công ty Nhà nước vẫn trầy trật trong lôi kéo vốn nhà đầu tư ngoại. |
Ông Adam Sitkoff, Hiệp hội Thương mại Mỹ cho rằng, duyên do chính làm các nhà đầu tư ngoại không mấy mặn mà mua cổ phần công ty Nhà nước, bởi các công ty này dù đã được cổ phần hoá nhưng hoạt động chưa hiệu quả, nợ xấu cao, lợi nhuận phải chăng… “Nhà đầu tư nước ngoài quan tâm tới mua cổ phần công ty Việt Nam nhưng sự thiếu sáng tỏ nguồn tin làm sụt giảm sự quan tâm”, ông đề cập.
Thậm chí có công ty bị “đội” giá do công đoạn định giá thiếu chính xác. Khi ra thị phần công ty có mức giá vài triệu USD, nhưng bản chất giá chỉ vài trăm ngàn USD. Khúc mắc chính, theo ông Adam Sitkoff, do nhà đầu tư thiếu nguồn tin để xác định việc định giá công ty đúng hay sai.
Thừa nhận chậm ban bố, trốn ban bố nguồn tin đang là “căn bệnh trầm kha” của hồ hết công ty Việt, ông Hồ Sỹ Hùng – Cục trưởng Cục Phát triển công ty (Bộ Kế hoạch & Đầu tư) đề cập, duyên do do công ty nội chưa đạt chuẩn mực quốc tế. Có công ty doanh nghiệp roadshow rầm rộ nhưng thực tại cổ đông kế hoạch không có đối tác nào đến từ nước ngoài, mà chỉ “lác đác vài nhà đầu tư nội”.
Ông Nguyễn Đình Cung – Viện trưởng CIEM cho rằng, để lôi kéo cổ đông kế hoạch trong cổ phần hóa công ty Nhà nước, cần đổi thay tư duy để đưa ra các phương thức dưới góc nhìn của nhà đầu tư, thay vì nhà điều hành.
“Thu hút cổ đông kế hoạch nên là phương án may đo, hơn là may đồng phục. Bởi nhà đầu tư mua của cải sinh lời, chứ không ai mua của cải hiện có. “Vì thế cần đổi thay tư duy, sáng tỏ nguồn tin và việc thoả thuận tăng giá chỗ này, giảm chỗ kia, ưu đãi chỗ này, kia là những phương án hơic nhau, chẳng thể cào bằng cho phần lớn công ty”, ông đề cập.
Còn ông Đức Trung thì cho rằng, để nhà đầu tư sở hữu vốn tại công ty nội nhiều hơn, thì việc định giá công ty phải tiến hành độc lập cùng lúc. Ngoài ra, mức giá cổ phần phải được bán trên trị giá thực thay vì chỉ dựa vào giá thương lượng trên thị phần chứng khoán… Cuối cùng, công khai nguồn tin công ty cổ phần hoá để nhà đầu tư có đủ thời kì giám định, quyết rót vốn.
Anh Minh
