Báo cáo Chính phủ gửi tới Quốc hội về diễn biến vốn đầu tư, kết quả hoạt động phân phối buôn bán năm 2016 của 583 tổ chức Nhà nước cho thấy, tổng của cải các “ông lớn” tăng gần 4% so với năm 2015, lên hơn 3 triệu tỷ đồng. Trong đó, của cải của các tổ chức mẹ – con trực thuộc số tổ chức này hơn 2,8 triệu tỷ đồng, số các Công ty TNHH MTV còn lại 0,2 triệu tỷ, chiếm 8%.
Cùng với tổng của cải tăng, nợ phải trả của 583 tổ chức Nhà nước cũng tăng 3%, lên mức trên 1,5 triệu tỷ đồng trong năm ngoái. Hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu năm 2015 là 1,22 lần, trong đó tỷ lệ này tại 18 tập đoàn, tổng tổ chức là 3 lần.
Theo báo cáo thống nhất của 1 số tập đoàn, tổng tổ chức có nợ phải trả lớn, gồm Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) gần 487.000 tỷ đồng, tổ chức mẹ góp hơn 313.500 tỷ. Số nợ phải trả của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) cũng trên 338.580 tỷ đồng; Tập đoàn Công nghiệp Than & khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) là 100.729 tỷ đồng; Tập đoàn Viễn thông Quân nhóm (Viettel) cũng nợ hơn 75.110 tỷ đồng…
 |
|
Giá dầu năm 2016 xuống rẻ làm PVN trở thành 1 trong số tập đoàn “ôm” số nợ khủng. |
Ngoài nợ phải trả lớn, 1 số “ông lớn” còn có nợ quá hạn cao, không có kỹ năng kỹ sảo trả, điển tuồng như Tổng tổ chức Giấy Việt Nam (công trình Nhà máy phân phối bột giấy Phương Nam) khoản nợ quá hạn hơn 2.700 tỷ. Trong số này, nợ phải trả Bộ Tài chính khoảng 1.610 tỷ đồng. Ngoài ra, tổ chức con của Tổng tổ chức Giấy là Công ty TNHH 1 người tham gia Nguyên liệu giấy Miền Nam cũng có khoản nợ quá hạn tại Chi nhánh Ngân hàng lớn mạnh Kon Tum 504 tỷ đồng (gốc và lãi). Để “cứu” công ty trực thuộc, Tổng tổ chức Giấy đã có văn bản xin gia hạn nợ vay đến 1/1/2018 và trình cấp có thẩm quyền về cơ chế vay với phương án chuyển đổi 25 năm của công trình này.
Dù nhiều tập đoàn, tổng tổ chức có số nợ phải trả lớn, vài chục ngàn tỷ tới trăm ngàn tỷ, nhưng số nợ này đã được tách khỏi nợ công (theo Luật Ngân sách Nhà nước) và các công ty này phải tự vay, tự trả. Riêng các khoản vay do Chính phủ bảo lãnh, chẳng hạn tổ chức không trả được nợ thì ngân sách sẽ ứng trả thay, như trường hợp Tổng tổ chức Giấy Việt Nam.
Báo cáo diễn biến “sức khoẻ” của các tổ chức Nhà nước cũng cho thấy nhiều công ty đang buôn bán thua lỗ. Tổng hợp báo cáo thống nhất, 17 tập đoàn, tổng tổ chức đang lỗ luỹ kế 12.500 tỷ đồng. Doanh nghiệp đang gánh khoản lỗ lớn nhất là Tổng tổ chức Hàng hải Việt Nam (Vinalines) với hơn 5.000 tỷ; Tập đoàn Hoá chất Việt Nam (Vinachem) 1.300 tỷ đồng, hay Tổng tổ chức viễn thông Toàn cầu (Gtel) lỗ hơn 3.900 tỷ….
“Hiệu quả phân phối buôn bán và đóng góp của 1 số tổ chức Nhà nước còn rẻ, chưa tương xứng với nguồn lực Nhà nước đầu tư; nợ nần, thua lỗ, thất thoát lớn vẫn còn xảy ra”, báo cáo Chính phủ nhận xét.
Bên cạnh đó, trách nhiệm của người điều hành tổ chức Nhà nước chưa rõ ràng; công việc cán bộ, chính sách tiền lương, thưởng chưa thích hợp với cơ chế thị phần, chưa có ảnh hưởng khuyến khích người cần lao tăng năng suất cần lao…
Khắc phục những còn đó của các “ông lớn”, 1 lần nữa báo cáo của Chính phủ lại nhấn mạnh tới việc cổ phần hoá, tái cơ cấu tổ chức Nhà nước, công đoạn đã được thực hành vài năm nay nhưng vẫn đang ậm ạch.
Anh Minh
