“Quá mạnh”, “thăng hoa” hay “quá sức hình dung” là những tính từ được nhà đầu tư và cả những người tham gia thị phần biểu thị về hiện trạng hiện nay của thị phần chứng khoán.
Cả năm 2015, VN-Index chỉ tăng được gần 40 điểm, năm 2016 con số này tăng lên gấp đôi, đạt hơn 80 điểm. Tuy nhiên, chỉ trong gần 11 tháng đầu năm, VN-Index đã tăng hơn 250 điểm – vượt qua mốc kỷ lục 900 điểm và tương đương với mức cao nhất trong 10 năm quay lại đây.
“Ở thời điểm đầu năm, khi VN-Index mới ở ngưỡng 665 điểm, nhiều nhà đầu tư chỉ kỳ vọng nó có thể đạt tới gần 800 điểm ở cuối năm đã là 1 thành công. Một số chuyên gia đề cập đến mốc 850, hay 900 điểm thậm chí còn nhận được những lời châm biếm không hay. Nhưng thật sự thị phần đã quá ‘điên’, giờ thì nhiều người còn đặt kỳ vọng vào ngưỡng 1.000 điểm”, anh Cường, nhà đầu tư hơn 5 năm kinh nghiệm san sẻ.
 |
|
Thị trường chứng khoán đang bùng nổ với VN-Index tăng hơn 250 điểm tính từ lúc đầu năm. Ảnh: Reuters |
Tính tới phiên đàm phán gần nhất, VN-Index đã tăng hơn 36% so với mức đóng cửa vào cuối 2016. Động thái này đã đưa Việt Nam trở thành 1 trong những thị phần chứng khoán có mức tăng tốt nhất trong bản đồ và toàn cầu. Dòng vốn ngoại đổ vào thị phần đạt gần 14.000 tỷ đồng tính từ lúc đầu năm đã phần nào cho thấy sự quyến rũ kênh đầu tư này.
Tuy nhiên, thị phần chứng khoán trong năm nay không vận động độc nhất theo 1 chiều hướng, mà thực tiễn được chia khiến hai thái cực rõ rệt. Giai đoạn 8 tháng đầu năm tăng đều với biên độ ổn định và chừng độ lan tỏa toàn thị phần, còn công đoạn 3 tháng tiếp theo thị phần chứng kiến sự bùng nổ nhưng chỉ tụ hội ở 1 lực lượng cổ phiếu cố định.
Chặng các con phố ban sơ, VN-Index tăng từ ngưỡng 665 lên 800 điểm. Quá trình đi lên của thị phần đan xen giữa những đợt điều chỉnh và tổng thể, đà tăng đạt được với sự đồng thuận của rất nhiều các lực lượng cổ phiếu, từ vốn hóa lớn (bluechip) cho tới dòng vốn hóa rẻ (penny).
Nhiều nhà đầu tư cũng nhận định công đoạn này là công đoạn gặt hái được thành tựu tốt nhất do rất nhiều cổ phiếu đều tăng giá, đặc thù là sự đi lên của lực lượng cổ phiếu vốn hóa làng nhàng và rẻ (midcap và penny) – phân khúc cổ phiếu được nhà đầu tư ưa thích do thị giá không quá cao.
Động lực trong công đoạn này do dòng tiền đổ mạnh và liên tục vào thị phần, từ khối ngoại và nhà đầu tư trong nước. So với nhiều kênh đầu tư khác như gửi chắt bóp, vàng hay ngoại tệ, chứng khoán được thẩm định là 1 kênh sinh lời quyến rũ. Ngoài việc VN-Index tăng trưởng ở mức hai con số, thị phần không thiếu những mã cổ phiếu ghi nhận mức tăng từ vài chục %, cho tới mức tăng gấp 3-5 lần chỉ trong vài tháng.
 |
|
Thị trường chứng khoán Việt Nam đứng đầu trong ASEAN 4 xét về mức tăng. Nguồn: Bloomberg, VCSC |
Tuy nhiên đến công đoạn tiếp sau, mức tăng của chỉ số còn có phần “điên loạn” hơn, thậm chí là phi lý. VN-Index chỉ mất hơn 1 tháng rưỡi để tăng gần 120 điểm, bằng mức tăng trong cả 8 tháng đầu năm và đưa chỉ số đại diện cho thị phần chứng khoán Việt Nam liên tục phá đỉnh kí vãng.
Dù vậy, đằng sau sự bùng nổ của thị phần là những nguyên tố thất thường ngày 1 lộ rõ. Biểu hiện rõ ràng nhất là sự dị biệt đến từ lực lượng cổ phiếu dẫn dắt thị phần và động lực tăng giá.
“Không có nhiều bởi vì rõ ràng và đồng thuận cho sự tăng điểm vừa qua của 1 số cổ phiếu, cho nên sự phi lý hoàn toàn vẫn có thể tiếp diễn trong tháng 11 và bóp méo tình hình chỉ số”, báo cáo mục tiêu tháng 11 của Công ty chứng khoán Rồng Việt (VDSC) viết.
Chính điều này đã dẫn tới thực trạng “xanh vỏ đỏ lòng” trên thị phần và tâm lý không mấy hăng hái của nhà đầu tư khi chỉ số ngày 1 tăng, khi mà danh mục đầu tư vẫn “chìm trong sắc đỏ”.
Nếu như công đoạn trước sự lan tỏa đều của thị phần giúp rất nhiều lực lượng cổ phiếu “đều có phần”, nhà đầu tư đều vui thì trong công đoạn bùng nổ, VN-Index tất cả chỉ tụ hội vào lực lượng cổ phiếu vốn hóa lớn (bluechip). Đặc biệt là những cổ phiếu “có câu chuyện riêng” và những cái tên có phần “phi lý”. ROS của Công ty cổ phần Xây dựng FLC Faros là 1 trong số đó.
Nếu tính sự tác động của riêng lẻ 1 cổ phiếu vào VN-Index thì ROS là 1 trong những cái tên có tác động nhất. Tuy nhiên, nhà đầu tư lại không nhìn ra được bởi vì vì sao cổ phiếu này tăng giá.
ROS tăng gấp 3 lần chỉ từ cuối tháng 6 tới cuối tháng 10 từ mức 70.000 đồng lên mức đỉnh hơn 220.000 đồng. “Nếu loại trừ sự tác động của ROS thì VN-Index vào cuối tháng 10 chỉ là 797 điểm, thay vì 837 điểm”, báo cáo của VDSC phân tách khi đề cập đến chừng độ tác động của cổ phiếu này.
Tuy nhiên trong cùng công đoạn này bản thân Faros lại không có tin tức hăng hái hỗ trợ công đoạn tăng giá. Sau 9 tháng đầu năm, FLC Faros mới chỉ hoàn tất 43% chiến lược về doanh số và 35% về lợi nhuận. P/E của cổ phiếu này sau chuỗi tăng giá liên tục cũng lên tới con số “thất thường” 240 lần, gấp 16 lần mức làng nhàng của thị phần chứng khoán Việt Nam. Trong khi bản thân công ty hoạt động trong lĩnh vực vun đắp này cũng không có danh tiếng quá lớn, rất nhiều chỉ thực hành công trình có liên đới tới tập đoàn FLC.
Nếu ROS là đại diện cho hiện tượng chẳng thể đào tạo, thì VNM hay VIC đại diện cho những cổ phiếu bluechip tăng giá nhờ động lực riêng.
Ở lực lượng ban sơ với đại diện là VNM, động lực tăng giá của lực lượng này đến từ việc bán vốn ồ ạt của Tổng đơn vị Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) và dòng vốn ngoại đổ vào những cổ phiếu này.
Sau thành công của APEC năm 2017 và những cam đoan của Chính phủ trong việc toá gỡ những rào cản đầu tư, dòng vốn ngoại đang quay lại mạnh mẽ trên thị phần chứng khoán và trở thành 1 trụ cột không thể xem nhẹ hỗ trợ thị phần.
Cổ phiếu VNM của Công ty cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk) đã tăng hơn 25% trong 2 tháng cách đây không lâu, cùng với đợt thoái vốn mới thực hành của SCIC và sự xuất hiện của cổ đông mới – Jardine Cycle & Carriage.
Một loạt cái tên khác như VCG của Vinaconex, NTP của Nhựa Tiền Phong, BMP của Nhựa Bình Minh hay FPT của Tập đoàn FPT cũng ghi nhận mức tăng đáng nói sau tin tức SCIC dự tính thoái vốn ngay trong năm nay.
Trong khi đó, cổ phiếu VIC của Tập đoàn Vingroup tăng gần gấp đôi so với cách đây 6 tháng, lên sát mốc 80.000 đồng. Khác với lực lượng cổ phiếu thoái vốn, đà tăng mạnh của VIC cộng hưởng từ việc niêm yết của Vincom Retail và sự xuất hiện những lĩnh vực buôn bán mới trong hệ sinh thái của tập đoàn. Mức giá hiện nay của VIC cũng là mức cao nhất trong lịch sử tính từ lúc khi cổ phiếu này niêm yết trên HOSE.
Tuy nhiên, sau công đoạn tăng quá mạnh, 1 thực tiễn là thị phần chứng khoán Việt Nam được nhận định đang phát triển thành đắt hơn và kỹ năng xảy ra điều chỉnh ngày 1 tăng.
Theo VDSC, P/E của VN-Index đã lên tới gần 18 lần, nhưng không thể xem nhẹ nhất là nó không phản ảnh cho toàn thị phần. So sánh với các thị phần khác trong bản đồ, P/E thị phần cận biên và nói cả thị phần mới nổi, hệ số này của VN-Index đã qua thời “rẻ nhất bản đồ”.
Theo số liệu thống kê thì rất nhiều mã cổ phiếu nằm trong top 50 vốn hóa thị phần có mức P/E cao dị dạng và lực lượng này cũng có mức tăng trưởng P/E rất mạnh, làng nhàng 20% tính từ lúc đầu năm.
Dù tiền vẫn tiếp diễn đổ vào thị phần chứng khoán nhưng mức định giá của thị phần phát triển thành đắt đỏ có thể khiến giảm sức quyến rũ đối với việc đầu tư. Bên cạnh đó, điều này còn có thể kích hoạt 1 đợt sóng chốt lời với lực lượng bluechip trong thời kì sắp tới để đảo danh mục đầu tư. Khi những cổ phiếu này phát triển thành đắt hơn, dòng tiền sẽ sắm tới những cổ phiếu “chưa chạy” trong công đoạn vừa qua để tối đa hóa lợi ích.
Một bởi vì khác kế bên vấn đề định giá là nhiều cổ phiếu tăng giá nhờ vào những câu chuyện riêng cũng đã đạt được 1 mặt bằng giá mới hợp lý. Khi động lực không còn, những cổ phiếu này cũng khó có thể duy trì đà tăng trong thời kì dài.
Minh Sơn
