Nhật Bản từ lâu đã lừng danh với các hàng hóa có bảo đảm, đồng đều với độ bền cao. Tuy nhiên, scandal làm cho giả số liệu cách đây không lâu nhất của Kobe Steel có thể làm cho thương hiệu Made in Japan tác động đáng kể.
Rắc rối của nhà sản xuất thép lớn thứ 3 Nhật Bản khởi đầu từ cuối tuần trước, khi họ thừa nhận làm cho giả số liệu về có bảo đảm, độ cứng và độ bền của 1 số hàng hóa nhôm, đồng giao cho hơn 200 đơn vị. Trong đó có nhiều tên tuổi lớn như Boeing, Nissan hay Toyota.
Hôm qua, Kobe Steel cho biết số đơn vị bị tác động đã lên tới 500. Thông tin này làm cho vốn hóa của nhà sản xuất chốt tuần mất tổng cộng 1,8 tỷ USD.
Kobe Steel không phải trường hợp cá biệt. Vài năm cách đây không lâu, nửa tá đơn vị lớn của Nhật Bản thừa nhận làm cho sai số liệu và sai quy trình. Việc này đã làm cho dấy lên thắc mắc tại sao nó lại xảy ra và liệu có Nhật Bản có còn đó 1 vấn đề bộ máy hay không.
 |
|
Kobe Steel là cái tên mới nhất vướng scandal có bảo đảm hàng hóa. Ảnh: Reuters |
Các chuyên gia cho rằng cội nguồn lớn là Nhật Bản tăng trưởng chậm lại từ thập niên 90. Việc này buộc các đơn vị đổi thay mô phỏng buôn bán, và có vẻ đã gây ra tác dụng phụ.
“Các tập đoàn lớn từng hoạt động trong môi trường tăng trưởng tốt, dễ đoán và ổn định. Tuy nhiên, mọi thứ đã đổi thay. Và nhiều đơn vị phải tậu cách chắt bóp giá bán”, Takuji Okubo – kinh tế trưởng tại nhà sản xuất dặn dò Japan Macro Advisors training.
Cho đến cách đây 20 năm, các đơn vị Nhật Bản vẫn tụ hội vào mục tiêu tăng trưởng. Tuy nhiên, khi nhìn thấy nền kinh tế trong nước không còn mạnh nữa, họ phải chuyển sang tái cấu trúc, cắt giảm giá bán và tối ưu hóa hiệu suất.
Trên BBC, Martin Schulz – nhà nghiên cứu sang trọng tại Viện Nghiên cứu Fujitsu tại Tokyo cho biết những điều chỉnh “đau đớn” này đã làm cho nhiều đơn vị chật vật “thích ứng với luật chơi mới”. Bị thúc giục phải cải thiện hiệu suất, các lãnh đạo đã điên cuồng tậu cách đạt kết quả tốt.
Việc này làm cho các viên chức then chốt và điều hành phải căng mình làm cho việc. Trong 1 số trường hợp, họ phải làm cho quá giờ rất nhiều và tậu cách gian lậu.
Nhu cầu mở mang thị phần ra nước ngoài để đẩy cao lợi nhuận cũng làm cho phát sinh các vấn đề khác với đơn vị Nhật, đặc trưng là chi nhánh ở nước ngoài. Florian Kohlbacher – Giám đốc Economist Corporate Network gianh giới Bắc Á cho rằng 1 số đơn vị gắng sức tăng trưởng quá nhanh, bằng cách mở mang ra nước ngoài khi chưa có điều hành đủ kinh nghiệm để giám sát.
Trước Kobe Steel, nhiều đơn vị tên tuổi của Nhật Bản cũng dính scandal, như Nissan Motor, Mitsubishi Motors và đại gia túi khí Takata. Takata đã phải nộp đơn xin vỡ nợ hồi tháng 6, sau đợt thu hồi toàn cầu liên đới đến việc nổ túi khí, làm cho 16 người bỏ mạng và nhiều người bị thương.
Mới 2 tuần trước, Nissan Motor cũng phải thu hồi 1,2 triệu xe, vì chúng do kỹ sư không đủ thẩm quyền kiểm định. Còn Toshiba vẫn đang chật vật giải quyết hậu quả từ scandal phóng đại lợi nhuận cách đây vài năm.
 |
|
CEO Toshiba – Satoshi Tsunakawa trong 1 buổi họp báo. Ảnh: Reuters |
Giới quan sát cho rằng có bảo đảm hàng hóa và chừng độ tuân thủ quy định tại Nhật Bản vẫn thuộc top toàn cầu. Tuy nhiên, scandal liên đới đến mạo xưng số liệu và làm cho sai quy trình vẫn có thể xuất hiện nhiều trong mai sau.
Kohlbacher cho biết việc này 1 phần do các khoa học mới, như Internet of Things và các loại cảm biến, giúp việc phát hiện sơ sót thuận tiện hơn. Bên cạnh đó, giai đoạn số hóa lại giúp lan truyền nguồn tin về việc này nhanh hơn.
Dù vẫn chưa rõ số liệu tại Kobe Steel đã bị phát hiện như thế nào, Schulz cho rằng “trong môi trường đơn vị ngày 1 sáng tỏ như hiện tại, các đơn vị cần thành thật về các sơ sót càng sớm càng tốt”. Sau khi luật bao bọc người khiếu nại có hiệu lực năm 2006, nhiều vụ lường đảo và làm cho sai nữa có thể được thông báo.
Trường hợp điển hình nhất là của đại gia thiết bị y tế Olympus năm 2011. Khi ấy, chính giám đốc người Anh của đơn vị này – Michael Woodford đã cho biết đơn vị gian lậu kế toán tài chính tới 1,4 tỷ USD. Olympus đã che lấp khoản các khoản lỗ đầu tư từ thập niên 90.
Woodford cho rằng văn hoá của Nhật Bản phần nào làm cho những vấn đề của Olympus thêm trầm trọng. Sự tôn trọng những người tham gia kỳ cựu tạo ra 1 môi trường làm cho những quy định điều hành yếu kém còn đó suốt nhiều năm.
Dù vậy, nhiều người tin rằng các scandal cách đây không lâu cũng có thể tạo ra tác động hăng hái. “Có vẻ ngày 1 nhiều đơn vị nhìn thấy rằng chỉ tụ hội vào giá bán và tăng lợi nhuận không phải là mục tiêu cho mai sau”, Schulz cho biết. Kohlbacher thì kỳ vọng “các đơn vị sâu sát hơn với hoạt động của mình, và xin hứa giải quyết bất kỳ vấn đề nào trước khi nó quá lớn”.
Tuy vậy, nhiều người cũng cho rằng cần có các giải pháp trừng trị mạnh tay hơn với đơn vị vi phạm. Vì việc tự kiểm điểm, tự giải quyết nhịn nhường như chơi có tác dụng. Đại gia truyền bá Nhật Bản – Dentsu tuần trước bị phạt hơn 500.000 yen (4.400 USD) vì vi phạm luật dùng cần lao.
Thay vì nhấn mạnh vào vấn đề bộ máy tại Nhật Bản, ông Okubo cho rằng các sự việc xuất hiện ngày 1 nhiều là chứng cớ cho thấy “quản trị đơn vị tại Nhật Bản đang có tác dụng”. Vì các đơn vị đã dám thông báo vấn đề nội bộ để giải quyết chúng.
Còn với những đơn vị muốn giảm thiểu mắc phải scandal, Okubo khuyên “đã đến lúc mỗi đơn vị cần giới hạn lăng xê mình là hàng Nhật Bản. Thay vào đó, họ nên khởi đầu vun đắp thương hiệu cho riêng mình”.
Hà Thu(theo BBC)
