5 năm trên cương vị Chủ tịch Vinachem, trái lại với kỳ vọng giúp tập đoàn vững mạnh, dưới sự điều hành của ông Dũng, Vinachem càng ngày càng sa sút và đang đứng trước nguy cơ mất trắng 4.200 tỷ đồng “chôn” vào các công trình thua lỗ của tập đoàn này.
Vinachem trước nguy cơ mất trắng 4.200 tỷ đồng
Ban Bí thư đã bắt buộc cách mọi chức phận trong Đảng đối với ông Nguyễn Anh Dũng do những sai phép hiểm nguy trong chủa quản, được kể tới hồ hết, chi tiết trong kết luận của Uỷ ban Kiểm tra Trung ương. Theo kết luận này, ông Dũng với nhân cách người đứng đầu tập đoàn đã thiếu bổn phận, thả lỏng chủa quản để xảy ra những vi phạm, thiếu sót trong công việc cán bộ, cũng như chủa quản vốn, của nả, đất đai và đầu tư của Vinachem tại 1 số công trình như Đạm Hà Bắc, Đạm Ninh Bình, DAP Hải Phòng, DAP số 2 Lào Cai…
“Những vi phạm này đã gây hậu quả rất hiểm nguy, để Vinachem và 1 số đội chức không bảo toàn được vốn Nhà nước giao, khoảng 4.200 tỷ đồng”, kết luận nêu.
Một trong những sai phép hiểm nguy liên đới đến việc điều hành Vinachem của ông Dũng là dù đã được cảnh báo công trình hiệu quả rẻ, nhưng ông vẫn cùng Hội đồng thành viên trình cấp có thẩm quyền quy chế triển khai Nhà máy Đạm Ninh Bình. Đây cũng là công trình được ví như “trái đắng đầu tư của Vinachem” khi độing vốn bỏ ra hơn 12.000 tỷ đồng, nhưng sau 4 năm hoạt động hiện số lỗ của nhà máy này tới cuối năm 2016 khoảng 3.100 tỷ.
Nghiêm trọng hơn, ông Dũng cùng Hội đồng thành viên và Tổng giám đốc Vinachem đã thiếu rà soát, giám sát để Ban chủa quản công trình Đạm Ninh Bình đổi thay thiết bị căn nguyên từ các nước EU, G7 sang thiết bị của Trung Quốc không đúng với giao kèo… Đây cũng là điểm chủ chốt khiến cho công trình sau khi đi vào hoạt động chẳng thể có hiệu quả và bị thua lỗ kéo dài đến nay không có phương án giải quyết.
 |
|
Chủ tịch Vinachem – ông Nguyễn Anh Dũng vừa bị Ban bí thơ cách mọi chức phận trong Đảng. |
Chia sẻ với VnExpress trước đây, lãnh đạo Đạm Ninh Bình thừa nhận doanh nghiệp này đang vô cùng cạnh tranh dù đã khởi đầu chạy máy quay lại từ đầu năm sau thời kì đắp chiếu. Theo tính toán chỉ khi giá đạm lên trên 8 triệu đồng 1 tấn và giá vẫn đà đi lên sau năm 2018 thì nhà máy mới giảm được lỗ.
Ngoài chật vật do giá, điều khiến cho nhà máy đạm này sa sút còn do “mắc cạn” trong triển khai giao kèo EPC với nhà thầu Trung Quốc. Chưa nhắc việc Hội đồng thành viên tập đoàn còn đồng ý cho nghiệm thu khi 1 số thông số không đạt trị giá. Điển nghe đâu việc Hội đồng thành viên Vinachem ưng ý cho ban chủa quản công trình hấp thụ nguyên trạng nhà máy khi chưa được nghiệm thu.
Tháng 4/2017, Vinachem đề nghị loạt biện pháp xử lý khoản nợ này, trong đó tập đoàn kiến nghị sẽ chỉ trả nợ lãi, phí, không trả nợ gốc trong 5 năm (10 kỳ với số tiền 125 triệu USD). Như vậy, độing số nợ gốc còn lại của khoản vay 162,5 triệu USD sẽ được chủ đầu tư tiếp diễn trả từ 2022 đến hết năm 2028. Cũng theo phương án trả nợ Vinachem đưa ra, từ năm 2017 đến 2022 ngân sách Nhà nước sẽ phải ứng vốn trả nợ cho phía Trung Quốc thay cho Vinchem khoảng 125 triệu USD.
Tuy nhiên, sau khi coi xét Bộ Tài chính đã “bác” đề xuất của Vinachem, đồng thời bắt buộc tập đoàn quy tụ mọi nguồn lực để ưu ái trả nợ cho khoản vay nước ngoài của công trình Đạm Ninh Bình; trả nợ hồ hết ngay từ kỳ ngày 21/7/2017 để không khiến tác động tới có bảo đảm của Chính phủ.
 |
Báo cáo mới nhất về xử lý 12 công trình ngàn tỷ thua lỗ của Bộ Công Thương cũng cho biết, trừ DAP Hải Phòng đã có lãi khoảng 4 tỷ đồng, còn lại 3 doanh nghiệp phân phối phân đạm của Vinachem, trong đó có Đạm Ninh Bình vẫn ngập trong cạnh tranh do giá nguyên liệu than cho phân phối cao, giá ure rẻ và chính sách thuế chưa được sửa. Đơn cử, độing nợ phải trả của Đạm Hà Bắc tới hết năm 2016 là 8.776 tỷ đồng; lỗ lũy kế 1.716 tỷ. Số lỗ luỹ kế tại DAP Lào Cai là 1.013 tỷ đồng, nợ phải trả 4.287 tỷ. Ngoài ra, doanh nghiệp này còn khoảng 3.062 tỷ đồng (gốc và lãi) tiền nợ nhà băng.
Tại báo cáo nguồn vốn 6 tháng đầu năm, Vinachem cho biết đã có lãi quay lại 48 tỷ đồng, song những khoản nợ mà tập đoàn này đang gánh rất lớn, trên 38.130 tỷ đồng trong đó nợ ngắn hạn 19.837 tỷ đồng và dài hạn 18.229 tỷ. Phần lớn khoản nợ này là của các công trình thua lỗ ngàn tỷ mà Chính phủ, Bộ Công Thương đang chỉ đạo xử lý, như Đạm Hà Bắc nợ 558 tỷ đồng; Đạm Ninh Bình là 1.777 tỷ; DAP Vinachem (Hải Phòng) vay gần 127 tỷ đồng và DAP số 2 Vinachem (Lào Cai) mắc nợ 484 tỷ đồng…
Bổ nhiệm “vợ, anh em ruột” khiến sếp
Ngoài sai phép trong chủa quản, ông Nguyễn Anh Dũng còn mắc sai phép trong bổ dụng cán bộ tại tập đoàn khi đưa người thân, người nhà vào các vị trí lãnh đạo.
Một trong những trường hợp điển hình việc bổ dụng người nhà khiến sếp là trường hợp ông Nguyễn Văn Minh (em ruột ông Dũng) giữ chức Phó ban chỉ tiêu – buôn bán của Vinachem từ năm 2013 và hiện giữ chức Phó độing giám đốc Đạm Ninh Bình.
Ngoài em trai, em vợ của ông Dũng cũng được bổ dụng giữ chức Trưởng phòng Kế toán thống kê nguồn vốn của Đạm Hà Bắc vào tháng 1/2015. Còn vợ ông Dũng – bà Lê Thị Thái Hường được bổ dụng chức Trưởng ban Tài chính kế toán quản trị của Vinachem. Tuy nhiên, sau khi ông Dũng bị kiện nhiều lần về việc bổ dụng vợ vào vị trí mẫn cảm, sai quy định, ban lãnh đạo Vinachem đã có quyết thu hồi việc bổ dụng bà Lê Thị Thái Hường.
Tất cả những trường hợp bổ dụng người nhà vào vị trí lãnh đạo tại tập đoàn và các đội chức con của ông Dũng được cho là trái với quy định của Luật Doanh nghiệp, không được bổ dụng người có liên đới đến người chủa quản đội chức mẹ và người đại diện phần vốn Nhà nước tại đội chức đó.
Tháng 10/2016, Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh đã phải ký quy chế về việc thụ giảng giải quyết tố giác và lập đội xác minh tố giác liên đới đến việc bổ dụng cán bộ không bảo đảm quy định của luật pháp tại Vinachem. Tuy nhiên, báo cáo này hiện vẫn chưa được Bộ thông báo công khai.
Chia sẻ với VnExpress, lãnh đạo Bộ Công Thương cho hay sẽ xử lý nghiêm trước những vi phạm hiểm nguy của ông Nguyễn Anh Dũng. “Bộ sẽ họp Ban cán sự Đảng và sẽ đưa ra hình thức xử lý nghiêm khắc”, vị này kể.
* 4 công trình phân đạm chìm trong thua lỗ của Vinachem
Anh Minh
