Việc Công ty Liên hợp vun đắp Vạn Cường – 1 tổ chức tư nhân lớn hoạt động trong lĩnh vực cơ sở vật chất vật chất liên lạc tiến hành thâu tóm Tổng doanh nghiệp Vận chuyển vận thủy (Vivaso), và sau đó duyệt y doanh nghiệp này sở hữu 65% Hãng phim truyện Việt Nam (VFS) đã đặt ra thắc mắc lớn trong những ngày qua về kế hoạch buôn bán, bởi hai tổ chức được thâu tóm có hoạt động không mấy liên đới.
Tuy nhiên, dù Vivaso và VFS không có điểm chung về hoạt động buôn bán chính, nhưng cả 2 thương vụ này đều ít nhiều có sự giống nhau về thực chất của tổ chức bị thâu tóm, cũng như bí quyết chủa quản sau cổ phần hóa của Vạn Cường.
 |
Điểm chung thuở sơ khai là BĐS. Hoạt động của VFS và Vivaso thực tiễn không mấy liên đới tới Vạn Cường – tổ chức có tiếng trong lĩnh vực vun đắp cơ sở vật chất vật chất liên lạc khi từng được Bộ Giao thông chuyển vận giao nhiều công trình thi công con đường bộ lớn như quốc lộ 1A và quốc lộ 14.
Tuy nhiên, cả VFS và Vivaso đều có điểm chung là thời kỳ cổ phần hóa không thành công khi lôi kéo được ít sự chú ý, nhưng những “của nả ngầm” của 2 tổ chức này lại có quy mô lớn.
Với Vivaso, do phiên đấu giá cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) vào 2014 không thành công, nên số tiền mà Vạn Cường bỏ ra để thâu tóm tổ chức này cũng nhờ thế mà ở mức giá tối thiểu bằng mệnh giá – 10.000 đồng cho mỗi cổ phần.
Dù vậy, ngoài những của nả liên đới tới hoạt động chuyển vận thủy, doanh nghiệp còn chủa quản dùngcác cảng sông lớn nhất miền Bắc (cảng Hà Nội, Việt Trì, Ninh Phúc, Hòa Bình, Hà Bắc), cùng nhiều khu đất có trị giá lớn tại Hà Nội. Trong số này có thể đề cập đến như khu đất gần 800m2 tại số 158 Nguyễn Văn Cừ, cơ sở vật chất buôn bán tại số 78 Bạch Đằng với diện tích 146.385m2 hay khu đất tại Khương Hạ với quy mô 833m3.
Còn với VFS, chỉ bỏ ra hơn 32 tỷ đồng để sở hữu 65% vốn điều lệ doanh nghiệp, nhưng Vạn Cường được tiếp quản quyền và trách nhiệm với các khu đất thuộc chủa quản của tổ chức này.
Theo ban bố nguồn tin bán đấu giá cổ phần lần đầu ra công chúng đầu năm 2016, VFS hiện đang chủa quản và dùng 4 khu đất ở Hà Nội và TP HCM. Trong đó có 2 khu đất “vàng” là số 4 Thụy Khuê, thị xã Tây Hồ, Hà Nội và số 6, Thái Văn Lung, thị trấn Bến Nghé, thị xã 1, TP HCM.
Theo đề án sau cổ phần hóa, khu “đất vàng” số 4 Thụy Khuê dù đã hết hạn từ năm 2002, sẽ được VFS kiến nghị chuyển thành đất thuê 50 năm, trả tiền hàng năm.
 |
|
Phương án dùng khu “đất vàng” số 4 Thụy Khuê dự định sau cổ phần hóa. |
Điểm chung thứ hai là cam đoan của nhà đầu tư mục tiêu sau cổ phần hóa. Tương tự những lùm xùm tại VFS bây giờ, câu chuyện “hậu” cổ phần hóa của Vivaso cũng diễn ra có nhiều điểm tương đồng.
Quá trình cổ phần hóa tại “đầu tàu” chuyển vận thủy như Vivaso với kỳ vọng sẽ mang đến sự bứt phá cho lĩnh vực chuyển vận con đường thủy, đã không diễn ra như trông chờ. Hai năm sau cổ phần hóa, Cảng Hà Nội từng lẫy lừng 1 thời chỉ còn đó cầm chừng với hoạt động cho thuê kho bãi. Đại diện Cảng vụ Đường thủy Hà Nội trong lần tư vấn tin báo cũng cho biết, không có bất cứ đầu tư mới nào vào cảng Hà Nội sau 2 năm cổ phần hóa. Thậm chí hoạt động của tổ chức này còn thu gọn lại.
Đơn cử, trước cổ phần hóa, cán bộ người lao động cảng có hàng trăm người, nhưng đến cuối năm 2016 nhân sự trực tiếp vận hành chỉ còn vỏn vẹn 5 người. Đa số người lao động bị trả lương phải chăng đã xin nghỉ và bán lại cho Vạn Cường số cổ phần ưu đãi sở hữu còn lại.
Các cảng con đường thủy lớn tại miền Bắc cũng rơi vào hiện trạng tương tự, khi hoạt động vượt trội nhất sau cổ phần hóa Vivaso lại là cho tổ chức chuyển vận con đường bộ khác thuê cơ sở vật chất vật chất. Tòa nhà trụ sở chính của Vivaso trên con đường Nguyễn Văn Cừ cũng được cho thuê lại, còn tổ chức này dồn trụ sở về cảng Hà Nội.
Với Hãng phim truyện Việt Nam, việc chi hơn 32 tỷ đồng trở thành cổ đông mục tiêu VFS cũng chính là khoản đầu tư lớn thuở sơ khai của Vivaso dưới thời Vạn Cường. Và “kịch bản thân thuộc” cũng diễn ra tại VFS. Các nghệ sĩ của nhà sản xuất phim đã có đơn kêu cứu sau gần ba tháng được Tổng doanh nghiệp Vận chuyển vận thủy mua lại, bởi nhà đầu tư mục tiêu không đáp ứng những cam đoan trước đó, cũng như mục đích đích thực của việc đầu tư.
Điều này cũng không phải không có tiêu chí giả sử nhìn lại những tiêu chí tuyển chọn cổ đông mục tiêu khi VFS cổ phần hóa.
Theo phương án cổ phần hóa được ưng chuẩn, ngoài những tiêu chí về khả năng vốn đầu tư và cam đoan không chuyển nhượng cổ phần, nhà đầu tư mục tiêu còn phải đáp ứng nhiều bắt buộc về quản trị “hậu” cổ phần hóa.
Trong đó, nhà đầu tư mục tiêu của VFS phải có cam đoan gắn bó lợi ích lâu dài, thúc đẩy hoạt động và mở mang lĩnh vực cung ứng phim, văn hóa điện ảnh. Đơn vị này cũng phải dành 1 phần vốn tối thiểu bằng 20% vốn đầu tư của chủ sở hữu và dùng hợp lý quỹ đất cho lĩnh vực cung ứng phim và văn hóa điện ảnh.
Tuy nhiên, theo các nghệ sĩ, hoạt động của VFS sau cổ phần hóa đã không như cam đoan, khi chủ đầu tư nợ lương, không có công trình phim truyện, không đầu tư vào lĩnh vực hoạt động chính…
Đại diện Vivaso, ông Nguyễn Thuỷ Nguyên – Chủ tịch Công ty Vạn Cường cho biết, hiện mỗi tháng khoản lỗ của tổ chức này tại VFS khoảng 800 triệu đồng, 6 tháng đầu năm lỗ hơn 4 tỷ. Ông cũng giải thích, tổ chức mới tiếp quản nhà sản xuất được hơn 2 tháng nhưng cũng đã làm được 1 bộ phim. Việc trả lương trước mắt mới là tạm ứng bởi cần thời kì để rà soát lại cách tính lương.
Với những BĐS của nhà sản xuất chủa quản, ông Nguyên cho biết là đất thuê, nên “bất cứ khi nào thành thị bắt buộc thu hồi thì tổ chức phải tuân thủ”.
Minh Sơn
