Tháng 5, Li Wenxing chuẩn bị khởi đầu 1 cuộc sống mới. Cậu sinh viên mới tốt nghiệp Đại học rời bất động sản 1 vùng quê Trung Quốc lên nhận việc tại 1 đơn vị phần mềm ở Thiên Tân.
Tuy nhiên, công việc này hóa ra chỉ là 1 trò lường đảo. Li bị cuốn vào màng lưới điều hành 1 mô phỏng kim tự tháp. Hai tháng sau, cậu tắt hơi. Xác Li được phát hiện tại 1 cái ao nhỏ ở ngoại thành.
Vụ án này vẫn đang được dò xét, nhưng nó đã làm cho dấy lên sự phản ứng trên toàn Trung Quốc, đồng thời đề đạt vấn nạn lường đảo nguồn vốn càng ngày càng hiểm nguy tại đây. “Đây phần đông là 1 bệnh dịch, đặc trưng là ở các vùng nông thôn”, Violet Ho – giám đốc điều hành cao cấp tại nhà sản xuất khuyên dăn Kroll nhận xét.
 |
|
Những người có hiểu biết nguồn vốn rẻ thường là nạn nhân của mô phỏng kim tự tháp. Ảnh: AFP |
Mô hình kim tự tháp đang bùng phát tại nhiều vùng có tay nghề giáo dục rẻ. Những kẻ lường đảo thường nhắm vào người trẻ hoặc người già, bảo đảm có công ăn việc làm cho, lợi nhuận quyến rũ nhờ bán trực tiếp các món đồ như mỹ phẩm hay thực phẩm chức năng.
Họ được hứa kiếm số tiền đồ sộ giả sử tuyển thêm nhiều người vào bộ máy. “Mô hình này tạo ra ảo ảnh cho những nạn nhân thơ ngây, rằng họ có thể giàu lên chóng vánh mà không gặp chút rủi ro nào”, Ho cho biết.
Mô hình cho vay ngang hàng và tiền ảo càng làm cho bùng nổ hoạt động lường đảo đầu tư, thu hút nhiều nạn nhân với tri thức nguồn vốn yếu. Mô hình kim tự tháp còn đó dựa trên việc thu hút thêm nhà đầu tư mới. Tiền của những người này đổ vào sẽ được sử dụng để trả cho những nhà đầu tư trước. Nạn nhân thường sử dụng mọi cách, từ vay tiền đến bán nhà, để tham dự bộ máy khi được hứa có lời lớn hơn.
Trên mạng xã hội Weibo, nhiều người sử dụng Trung Quốc cho biết họ đã mất người thân vì sập bẫy lường đảo. Đây cũng là vấn đề Chính phủ nước này đang mua cách khắc phục.
Victor Shih – chuyên gia nghiên cứu Trung Quốc tại Đại học California San Diego cho biết có nhiều nhân tố khiến cho tệ nạn lường đảo gia tăng. “Chi phí sinh hoạt, đặc trưng là bất động sản, tăng mạnh đã khiến cho nhiều người phải mua cách kiếm ra số tiền lớn hơn. Quy định lỏng lẻo tại cấp địa phương cũng khiến cho hiện trạng này bùng phát”, Shih cho biết.
Chịu áp lực tăng GDP, giới chức địa phương từng cthu nhậnận cho nhiều mô phỏng đầu tư không rõ ràng. Họ không hiểu đúng về chúng, và kỳ vọng chúng có thể giúp thúc đẩy tăng trưởng.
“Họ từng cho rằng mô phỏng kim tự tháp có thể đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế. Nhưng giờ chắc không ai nghĩ thế nữa rồi”, Ning Zhu – lãnh đạo Viện Nghiên cứu nguồn vốn tại Đại học Thanh Hoa nhận xét.
Giới chức Trung Quốc cũng đang dần chú ý vấn đề này. Họ thừa nhận số vụ kim tự tháp đã tăng mạnh và những kẻ đơn vị sử dụng rất nhiều kênh để thu hút và lừa tiền người dân. “Mô hình kim tự tháp làm cho xáo trộn quy trình kinh tế và gây bất ổn cho xã hội”, giới chức Bắc Kinh cho biết trong 1 ban bố cách đây không lâu.
Trung Quốc đang thực hành chiến dịch 3 tháng, để dò xét và quét sạch hoạt động này. Hơn 100 vụ bắt giữ đã được tiến hành tại miền Nam tháng trước, nhằm vào các tư nhân liên đới đến 1 đường dây lường đảo lên tới 360 triệu NDT (54 triệu USD). Năm ngoái, họ cũng phá 1 vụ lường đảo nguồn vốn trực tuyến quy mô 50 tỷ NDT, với số nạn nhân lên tới 900.000 người.
Chính phủ Trung Quốc có thể còn có nhiều hành động hơn. Số vụ mô phỏng kim tự tháp bị dò xét năm 2016 đã tăng gần 20% so với năm trước đó.
Reuters cho biết nhiều ngày trước khi Li Wenxing tắt hơi, cậu được cho là đã gọi điện về cho gia đình và căn dặn: “Ai gọi đến đòi tiền cũng đừng đưa cho họ”. Ngay khi Li đến Thiên Tân, người thân của cậu đã rất khó giao thông. Li còn thường hỏi vay tiền bạn bè.
Violet Ho cho biết các giải pháp như tống tiền được cho là hơi rộng rãi trong các lực lượng như của Li. Nạn lường đảo tại Trung Quốc đã phát triển thành càng ngày càng mất nhân tính, khi các đơn vị này bắt giữ người trái phép và sử dụng các giải pháp đe dọa với nạn nhân, đẩy vấn đề “lên 1 cấp độ hơic”.
Hà Thu(theo BBC)
