Tổng thống Mỹ – Donald Trump vài tuần vừa mới đây cho biết ông “rất thất vọng” với Trung Quốc, vì nước này “chỉ nói” mà “không khiến gì cả” trong vấn đề Triều Tiên. Trung Quốc từ lâu đã là đồn đại cứu sinh cho nước hàng xóm suốt nhiều thập kỷ Triều Tiên bị trừng trị. Họ mua nhiên liệu và than, trợ giúp số lương thực đồ sộ và cho phép các doanh nghiệp giao thương với Triều Tiên.
Cuối tuần trước, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã bỏ thăm ưng chuẩn các lệnh trừng trị mới với Triều Tiên, do nước này liên tục thử hoả tiễn đạn đạo liên đất liền. Lệnh trừng trị sẽ khiến giảm 30% kim ngạch xuất khẩu hằng năm của Triều Tiên, giới chức Liên hợp quốc cho biết.
Trung Quốc có thể sẽ phản đối những hành động đe dọa kinh tế nước mình. Dù vậy, họ cho biết vẫn sẵn sàng cộng tác gây áp lực kinh tế lên Triều Tiên.
Theo giới chuyên gia, dưới đây là những cách họ có thể vận dụng.
1. Năng lượng
*Giao thương giữa hai nước tại thị thành biên cương Đan Đông
Triều Tiên phụ thuộc lớn vào cung ứng và xuất khẩu than. Phần lớn số này được bán sang Trung Quốc. Trung Quốc hiện cũng là nguồn ngoại tệ lớn nhất của Triều Tiên.
Dù vậy, từ tháng 2 năm nay, Trung Quốc đã tuyên bố dừng nhập than từ nước hàng xóm. Số liệu cũng cho thấy nửa đầu năm, du nhập than từ Triều Tiên của Trung Quốc đã giảm 75%. Bắc Kinh có thể tăng thêm gây áp lực bằng cách tránh bán nhiên liệu cho Triều Tiên.
2. Ngân hàng
 |
|
Trung Quốc hiện là đối tác kinh tế lớn nhất của Triều Tiên. Ảnh: BI |
Mỹ và các nước đồng minh đã thử nhiều cách để siết nguồn cung tiền cho Chính phủ Triều Tiên và cô lập nước này khỏi bộ máy ngân hàng toàn cầu. Tuy nhiên, suốt nhiều năm, Mỹ vẫn chưa trừng trị các ngân hàng Trung Quốc được cho là khiến ăn với Triều Tiên.
Việc này đã đổi thay hồi tháng 6, khi Bộ Tài chính Mỹ cấm 1 ngân hàng Trung Quốc thuộc lực lượng này tiếp cận bộ máy ngân hàng Mỹ. Quan chức Tài chính Mỹ không loại trừ kỹ năng các ngân hàng khác có thể đối mặt động thái tương tự từ Mỹ và các đối tác quốc tế.
Mục tiêu của họ là ngăn Triều Tiên sử dụng tiền cho các chương trình hạt nhân. Vì thế, Bắc Kinh cũng có thể phạt các ngân hàng vẫn còn khiến ăn với Bình Nhưỡng.
3. Tiền mặt
Triều Tiên được cho là tích được khoản tiền ngăn ngừa lớn từ hoạt động bán than cho Trung Quốc. John Park – Giám đốc Korea Working Group tại Trường Harvard Kennedy đầu năm nay cho biết số tiền này có thể được sử dụng mua mọi thứ họ muốn cho chương trình vũ khí.
Triều Tiên cần lách các lệnh trừng trị để duy trì tiếp cận với bộ máy ngân hàng quốc tế và tiếp diễn hoạt động buôn bán ở nước ngoài, chính yếu bằng các tiền tệ lớn như USD hay NDT. Tuy nhiên, việc tránh việc Bình Nhưỡng tiếp cận được số tiền này “còn phụ thuộc vào phấn đấu chính trị của Trung Quốc”.
4. Lao động
Triều Tiên đã gửi hàng ngàn cần lao ra nước ngoài khiến việc, như Trung Quốc, Nga hay Trung Đông, 1 báo cáo năm 2015 của Liên hợp quốc cho biết. Họ được cho là cần lao trong các ngành nghề như khai mỏ, khai thác gỗ, dệt may và vun đắp. Phần lớn tiền lương của những người này được Chính phủ nắm giữ.
Việc này có thể thấy rất rõ tại Đan Đông – thị thành nằm ở biên cương Trung – Triều. Đây là đầu mối giao thương lớn giữa hai nước. Giới chức thị thành này cho biết khoảng 20% trong số 50.000 cần lao ngành nghề dệt may tại đây là người Triều Tiên. Họ khiến việc theo ca, 12 – 14 giờ mỗi ngày và được trả lương khoảng 260 USD 1 tháng. Vì vậy, giả tỉ Trung Quốc gửi trả lại các cần lao này, Triều Tiên sẽ bị mất đi 1 nguồn ngoại tệ rất không thể bỏ qua.
Các lệnh trừng trị mới của Liên hợp quốc nhắm vào các ngành nghề xuất khẩu chính của Triều Tiên, gồm than, sắt, quặng sắt, chì, quặng chì và hải sản. Lệnh này cũng nhằm vào các nguồn thu mấu chốt, như ngân hàng và các doanh nghiệp liên doanh.
Dù vậy, vấn đề chỉ là Trung Quốc sẵn sàng thực hành việc này đến mức nào. Bắc Kinh luôn lo ngại 1 khi chính quyền Triều Tiên suy tàn, địa bàn này sẽ bất ổn và hàng triệu người Triều Tiên sẽ tràn sang Trung Quốc lánh nạn.
“Lãnh đạo Trung Quốc cũng không thích chính quyền Triều Tiên và chương trình vũ khí hạt nhân của họ đâu. Nhưng họ còn ngán hơn viễn tượng Triều Tiên suy tàn và hai miền hiệp lực, với Seoul là thủ đô”, Richard Haass – Chủ tịch Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (CFR) nhận xét hồi tháng 3.
Hà Thu(theo CNN)
